Giải bài tập SBT Sinh học 8 Bài 60: Cơ Quan Sinh Dục Nam

- Trình bày đặc điểm cấu tạo của tinh trùng liên quan đến quá trình thụ tinh.

Phương pháp giải

- Đặc điểm cấu tạo của tinh trùng gồm 2 phần: Một đầu hình chóp (chứa nhân, một thể đính và thể gốc lông roi) và một chiếc đuôi dài.

+ Nhân.

+ Đuôi.

Hướng dẫn giải

- Tinh trùng được sản sinh trong ống sinh tinh (cuộn khúc trong tinh hoàn) bắt đầu từ tuổi dậy thì chính thức ở nam, trong điều kiện nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt chừng 2 - 3°C.

- Tinh trùng gồm 2 phần: Một đầu hình chóp và một chiếc đuôi dài. Đầu dài 4-5 µm và rộng 3 µm ở chỗ rộng nhất, trong đó chứa 1 nhân, một thể đính và thể gốc lông roi.

+ Nhân chứa bộ nhiễm sắc thể đơn bội, là vật chất di truyền của bố, trong đó mang một nhiễm sắc thể giới tính hoặc X hoặc Y, thế đỉnh chứa acrozin - một enzim có tác dụng phá thủng màng trứng để đưa vật chất di truyền trong nhân vào hoà nhập với nhân của trứng khi thụ tinh; thể gốc của roi đuôi nằm sát phần cuối của nhân.

+ Đuôi chia làm 3 đoạn: Đoạn tiếp với đầu được coi là thân, là phần rộng nhất, dài khoảng 5 - 9 µm, trong chứa ti thể - nơi cung cấp năng lượng cho hoạt động của đuôi, giúp tinh trùng vận chuyển để đến gặp trứng thụ tinh. Phần đuôi chính thức dài khoảng 40 - 45 µm là cơ quan vận chuyển chủ yếu của tinh trùng, trong chứa một sợi trục dọc theo chiều dài đuôi.

- Vì sao số lượng tinh trùng mỗi lần phóng tinh rất lớn nhưng lại chỉ có một tinh trùng được thụ tinh cho trứng? Giải thích mâu thuẫn đó như thế nào?

Phương pháp giải

- Ngay sau khi một tinh trùng khoẻ nhất đột nhập được qua màng trứng để thụ tinh thì đã xảy ra hiện tượng phong bế của trứng không cho một tinh trùng nào khác có thể xâm nhập được vào trứng nữa.

Hướng dẫn giải

- Mỗi lần phóng tinh, số lượng tinh trùng được phóng ra là khoảng nửa tỉ tinh trùng trong 4 - 5 ml tinh dịch với mật độ chừng 50 - 120 triệu/ml. Tinh trùng được phóng vào âm đạo phải vượt qua cổ tử cung vào tử cung, tới vòi trứng, gặp trứng để thực hiện quá trình thụ tinh. Trong cuộc hành trình đó chỉ những tinh trùng khoẻ mới tới được nơi thụ tinh với trứng, số này chỉ còn vài ngàn, nhưng cũng chỉ vài trăm tinh trùng đến tiếp xúc được với trứng mà thôi, số còn lại hoặc vì yếu hoặc vì bị bạch cầu thực bào.

- Khi tinh trùng gặp trứng, chúng bao quanh trứng và từ thể đỉnh ở đầu tinh trùng tiết ra các enzim cần thiết cho sự xâm nhập của tinh trùng vào trứng để thụ tinh.

- Trước hết enzim hialuronidaza phá huỷ lớp vỏ bao quanh trứng. Tiếp đó tinh trùng tiếp xúc với màng trong suốt, enzim acrozin chọc thủng màng này để đưa vật chất di truyền trong nhân tinh trùng vào hoà nhập với vật chất di truyền của trứng tạo thành hợp tử. Như vậy, trứng đã được thụ tinh. Quá trình này xảy ra ở 1/3 phía ngoài của ống dẫn trứng.

- Ngay sau khi một tinh trùng khoẻ nhất đột nhập được qua màng trứng để thụ tinh thì đã xảy ra hiện tượng phong bế của trứng không cho một tinh trùng nào khác có thể xâm nhập được vào trứng nữa. Như vậy, trứng chỉ được thụ tinh với 1 tinh trùng có cơ may đột nhập được vào trứng qua màng trứng trước tiên. Các tinh trùng khác chỉ hỗ trợ bằng tiết enzim hialuronidaza giúp phá huỷ lớp vỏ bao quanh trứng do các tế bào hạt được gắn kết bởi axit hialuronic mà thôi.

- Tinh hoàn có chức năng

A. Sản sinh ra giao tử đực.

B. Tiết ra hoocmôn điều hoà hoạt động sinh dục.

C. Kích thích tăng trưởng.

D. Cả A và B.

Phương pháp giải

- Sản sinh ra giao tử đực và tiết ra hoocmôn điều hoà hoạt động sinh dục.

Hướng dẫn giải

- Tinh hoàn có chức năng: Sản sinh ra giao tử đực và tiết ra hoocmôn điều hoà hoạt động sinh dục.

→ Chọn D.

- Tinh trùng có đặc điểm

A. Di chuyển nhờ đuôi.

B. Gồm đầu, cổ và đuôi dài.

C. Mang một trong hai nhiễm sắc thể giới tính khác nhau là X và Y.

D. Cả A, B, C

Phương pháp giải

- Tinh trùng rất nhỏ (dài 0,06mm) gồm đầu, cổ và đuôi dài. Tinh trùng di chuyển nhờ đuôi. Tinh trùng có 2 loại: Tinh trùng X và tinh trùng Y.

Hướng dẫn giải

→ Chọn D.

Tinh trùng mang nhiễm sắc thể giới tính Y có đặc điểm

A. Nhỏ, nhẹ, sức chịu đựng kém, dễ chết.

B. Kích thước lớn hơn, có sức sống cao.

C. Có cấu tạo phức tạp.

D. Cả A và C.

Phương pháp giải

- Tinh trùng Y nhỏ nhẹ, sức chịu đựng kém, dễ chết, tinh trùng X lớn hơn và có sức sống cao hơn tinh trùng Y.

Hướng dẫn giải

→ Chọn A.

Tinh trùng mang nhiễm sắc thể giới tính X có đặc điểm

A. Nhỏ, nhẹ, sức chịu đựng kém, dễ chết.

B. Kích thước lớn hơn, có sức sống cao.

C. Có cấu tạo phức tạp.

D. Cả A và C.

Phương pháp giải

- Kích thước lớn hơn, có sức sống cao.

Hướng dẫn giải

- Tinh trùng mang nhiễm sắc thể giới tính X có đặc điểm kích thước lớn hơn, có sức sống cao.

→ Chọn B

Tuyến tiền liệt có vai trò

A. Tiết dịch để hoà loãng tinh trùng thành tinh dịch.

B. Chứa tinh và nuôi dưỡng tinh trùng.

C. Là đường dẫn chung tinh và nước tiểu.

D. Tiết dịch nhờn vào âm đạo.

Phương pháp giải

- Xem vai trò của tuyến tiền liệt.

Hướng dẫn giải

- Tuyến tiền liệt có vai trò tiết dịch để hoà loãng tinh trùng thành tinh dịch.

→ Chọn A

Niệu tinh quản có vai trò

A. Tiết dịch để hoà loãng tinh trùng thành tinh dịch.

B. Chứa tinh và nuôi dưỡng tinh trùng.

C. Là đường dẫn chung tinh và nước tiểu.

D. Tiết dịch nhờn vào âm đạo.

Phương pháp giải

- Đường dẫn chung tinh trùng và nước tiểu.

Hướng dẫn giải

- Niệu tinh quản có vai trò là đường dẫn chung tinh trùng và nước tiểu.

→ Chọn C

- Nơi sản xuất tinh trùng là ...(1).... Nằm phía trên tinh hoàn là ...(2)... Tinh hoàn nằm trong ...(3).... Tinh trùng từ mào tinh hoàn theo ....(4).... đến chứa tại ....(5)....

A. ống dẫn trứng

B. bìu

C. tinh hoàn

D. bọng tinh (túi chứa tinh)

E. mào tinh

Phương pháp giải

- Xem các bộ phận của cơ quan sinh dục nam.

Hướng dẫn giải

- Nơi sản xuất tinh trùng là tinh hoàn. Nằm phía trên tinh hoàn là mào tinh. Tinh hoàn nằm trong bìu. Tinh trùng từ mào tinh hoàn theo ống dẫn tinh đến chứa tại bọng tinh(túi chứa tinh).

→ Chọn 1-C, 2-E; 3-B, 4-A, 5-D

- Ghép ý cột 1 với cột 2 cho phù hợp vào cột 3.

Phương pháp giải

- Vai trò các bộ phận cơ quan sinh dục nam:

+ Tinh hoàn.

+ Ống dẫn tinh.

+ Túi tinh.

+ Tuyến tiền liệt.

Hướng dẫn giải

- Đáp án nối cột.