Soạn bài Đêm nay Bác không ngủ Ngữ văn 6 đầy đủ

- Tác phẩm kể về một đêm không ngủ của Hồ Chí Minh trên đường đi chiến dịch trong thời kì kháng chiến chống Pháp và cảm nghĩ của người chiến sĩ về Bác.

- Tóm tắt: Bài thơ nói về hình ảnh Bác không ngủ qua cái nhìn của anh chiến sĩ khi nửa đêm anh giật mình tỉnh giấc giữa đêm mưa ở rừng núi vô cùng lạnh giá, tỉnh dậy trong một đêm mưa giữa rừng, anh đội viên thấy Bác Hồ đốt lửa và hết sức tận tình chăm sóc giấc ngủ của anh bộ đội. Lần thứ ba thức dậy anh mời Bác ngủ nhưng Bác từ chối, vì thế mà anh cảm phục và yêu mến tấm lòng cao cả của Bác.

- Anh đội viên đã quan sát Bác một cách tỉ mỉ, ban đầu anh đội viên tò mò không biết vì sao Bác không ngủ rồi sau đó anh hiểu ra và càng yêu quý Bác nhiều hơn và như vậy, chúng ta có thể thấy rằng hình tượng Bác Hồ trong bài thơ được miêu tả qua con mắt và cảm nghĩ của anh đội viên, cùng với đó cách miêu tả như vậy  làm cho hình tượng Bác gần gũi, chân thật và cao đẹp vì đó là hình tượng Bác trong lòng nhân dân ta. Nó còn thể hiện được tấm lòng anh bộ đội với Bác và tình yêu thương mênh mông của Bác với con cháu mình trong kháng chiến.

- Lần thứ nhất thức dậy:

+ Ban đầu khi thấy Bác không ngủ thì anh đội viên vô cùng tò mò và ngạc nhiên, muốn tìm hiểu lý do.

+ Trào dâng niềm thương Bác: Càng nhìn lại càng thương.

+ Cảm động khi chứng kiến cảnh Bác chăm sóc cho bộ đội.

-> Trạng thái như trong giấc mộng, anh cảm nhận được sự vĩ đại mà gần gũi của vị lãnh tụ

- Lần thức dậy tiếp theo:

+ Anh đội viên cảm nhận được tấm lòng yêu thương vô hạn của Bác đối với bộ đội và nhân dân.

+ Tâm trạng từ hoảng hốt tới tha thiết lo lắng: mời Bác ngủ.

+ Cuối cùng “anh thức luôn cùng Bác”.

- Tác giả Minh Huệ không đề cập tới lần thức dậy vì:

+ Chứng tỏ Bác cả đêm không ngủ, thao thức vì đất nước, vì nhân dân, cho thấy tình cảm Bác dành cho mọi người.

+ Trong lần thứ ba anh không nén được cảm xúc nên “nằng nặc” mời Bác đi ngủ.

-> Hình ảnh Bác gần gũi, thân thương, tấm lòng bao dung, vĩ đại của Bác được khắc họa chân thực qua lời kể của anh đội viên.

"Đêm nay Bác không ngủ

Vì một lẽ thường tình

Bác là Hồ Chí Minh".

-> Nhà thơ viết như vậy chẳng có sai. Bác là Hồ Chí Minh, bác mới lo lắng cho bộ đội, cho nhân dân đến mất ngủ, Bác là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, Bác mới có tấm lòng bao bọc những người con đang chiến đấu, đang chịu mưa rét ngoài rừng kia vì một nền độc lập.

- Bài thơ được làm theo thể thơ năm chữ:

+ Số tiếng trong một dòng thơ: 5 tiếng.

+ Số dòng trong một khổ thơ: 4 dòng.

- Cách gieo vần: gieo vần liền trong một khổ thơ và giữa hai khổ thơ (cũi trường hợp gieo vần cách như ở khổ 3 và khổ 15: Bác - bạc; Bác - Bác).

-> Thể thơ này phù hợp với cách kể chuyện của bài thơ.

Trong bài thơ tác giả sử dụng nhiều từ láy như một yếu tố nghệ thuật nổi bật, đem lại vẻ riêng cho bài thơ:

- Tác giả đã sử dụng một loạt những từ láy có giá trị biểu cảm cao như gợi hình, gợi cảm cho bài thơ nói về Bác với những tình cảm yêu thương và kính phục. Với cách sử dụng những từ láy như vậy khiến bài thơ được bộc lộ cảm xúc rõ hơn (mơ màng, thổn thức, thầm thì, bồn chồn, hốt hoảng, giật mình, nằng nặc…).

Rồi lần thứ ba thức giấc. Lần này thì tôi giật mình hốt hoảng vì Bác vẫn thức. Vẫn chỗ ngồi ấy, chòm râu và mái tóc bạc - Người ngồi im phăng phắc. Không nằm yên được nữa, tôi trở dậy lại bên Bác, giọng khẩn khoản:

- Bác ơi, trời sắp sáng rồi, Bác ngủ một chút đi, con mời Bác!

Giọng ôn tồn, Bác quay lại phía tôi nói:

- Chú ngủ tiếp đế mai đi đánh giặc, đừng lo cho Bác. Ngoài kia, trời mưa lâm thâm, dân công của ta không mái lều che mưa, không chiếu chải chỉ nằm trên lá khô, chăn đắp chỉ manh áo phủ. Làm sao không ướt, làm sao không lạnh, thương các cô chú ấy, mong trời mau mau sáng.

Nghe lời tâm sự của Bác, tôi cảm động xiết bao. Vậy là Bác thức trọn đêm đốt lửa, dém chăn sưởi ấm cho chúng tôi và cũng thức ban đêm vì lo lắng, vì thương dân công ngủ ngoài sương. Tình cảm, lòng yêu thương của Bác dành cho chúng mới lớn lao làm sao. Tôi vui sướng vì chúng tôi có thêm một người cha, tôi vui sướng vì đất nước Việt Nam có một vị lãnh tụ thương dân hơn chính mình. Bồi hồi xúc động tôi thức luôn cùng Bác để đốt lửa sưởi ấm cho đồng đội.

Trời đã sáng, mọi người dậy và tiếp tục lên đường. Tôi thấy mình như khỏe sau khi được Bác tiếp thêm sức mạnh. Tôi hiểu rằng Bác không ngủ vì thương vì lo lắng cho bộ đội và dân công - một điều hết sức thường tình của một người nhưng hết sức vĩ đại của một vị lãnh tụ. Và chỉ chúng ta những người dân Việt Nam mới được hưởng niềm hạnh phúc “thường tình” ấy bởi lẽ Bác là Hồ Chí Minh - con người suốt đời sống vì dân vì nước.

(Sưu tầm)