Soạn bài Mẹ hiền dạy con Ngữ văn 6 đầy đủ

Tóm tắt những sự việc xảy ra giữa mẹ con thầy Mạnh Tử (thuở nhỏ) có những sự việc sau đây:

- Sự việc thứ nhất: Đầu tiên mẹ con thầy Mạnh Tử ở gần nghĩa địa, thầy Mạnh Tử thấy người đào, chôn, lăn, khóc về nhà bắt chước theo -> Mẹ thầy Mạnh Tử thấy thế nói rằng: “Chỗ này không phải chỗ con ta ở được” và chuyển nhà ra gần chợ.

- Sự việc thứ hai: Ở gần chợ thấy người buôn bán điên đảo, về nhà bắt chước nô nghịch theo -> Mẹ thầy Mạnh Tử thấy thế nói rằng: “Chỗ này không phải chỗ con ta ở được” và chuyển nhà ra gần trường học.

- Sự việc thứ ba: Ở gần trường học thấy trẻ đua nhau học tập lễ phép, cắp sách vở cũng bắt chước theo -> Mẹ thầy Mạnh Tử thấy thế nói rằng: “Chỗ này là chỗ con ta ở được đây”.

- Sự việc thứ tư: Thầy Mạnh Tử thấy nhà hàng xóm giết lợn nên hỏi mẹ người ta giết lợn để làm gì -> Mẹ thầy Mạnh Tử nói đùa là để cho con ăn, hối hận vì đã nói dối và ra chợ mua thịt lợn về.

- Sự việc thứ năm: Thầy Mạnh Tử bỏ học về nhà chơi -> Mẹ thầy Mạnh Tử cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt và nói với con rằng con bỏ học cũng như mẹ cắt tấm vải đang dệt vậy.

Phân tích ý nghĩa việc dạy con của bà mẹ thầy Mạnh Tử, từ đó nêu tác dụng cách dạy con này:

- Ở ba sự việc đầu của bà mẹ Mạnh Tử là vấn đề chọn môi trường sống có lợi nhất (tránh môi trường bất lợi) cho việc hình thành nhân cách của trẻ thơ. Để ngăn ngừa triệt để từ xa, để tạo cho con có thể phát triển đúng hướng, phương pháp giáo dục tối ưu đầu tiện là đưa đối tượng giáo dục hoà vào môi trường sống phù hợp với nó trong thời gian sớm nhất.

- Ở sự việc thứ tư, mẹ vô tình nói đùa với con và bà đã sớm nhận ngay ra sai lầm về phương pháp dạy con của mình. Bởi vậy, bà lập tức sửa sai bằng cách mua thịt cho con ăn. Bà muốn dạy con không được nói dối, phải thành thật.

- Ở sự việc cuối cùng: khi cậu con trai bỏ học về nhà, bà mẹ đột ngột cắt đứt tấm vải mình đang dệt. Hành động lạ thường này nhất định tác động mạnh mẽ tới đứa con. Lời nói của bà mẹ là để giải thích việc làm khác thường của mình, đồng thời cho con một bài học sâu sắc, phê bình nghiêm khắc về khuyết điểm con vừa mắc phải.

- Cách dạy con của bà mẹ Mạnh Tử có tác dụng tích cực trong việc hình thành, phát triển nhân cách của cậu bé.

- Qua truyện "Mẹ hiền dạy con" có thể thấy bà mẹ thầy Mạnh Tử là người:

+ Bà thay đổi nơi ở đến nhiều lần. Tất cả vì con. Qua đó, ta thấy Mạnh mẫu rất quan tâm đến con, luôn luôn theo dõi những biến đổi, những tiến bộ của con, tìm môi trường sống, môi trường học tập tốt đẹp cho con. Đó là cách dạy con rất tích cực, rất tiến bộ.

+ Bà mẹ Mạnh Tử quan tâm, giáo dục con tính trung thực, thật thà. Mẹ không được nói dối con thơ. Lời nói ấy, cách suy nghĩ ấy, việc làm ấy cho thấy người mẹ hiền rất gương mẫu trong giáo dục đạo đức cho con thơ.

+ Mạnh mẫu rất thương con, nhưng không nuông chiều. Bà rất nghiêm khắc, rất kiên quyết trước ý thức vô kỷ luật trong học tập của con. Mạnh Tử đang đi học, bỏ học về nhà chơi. Không la mắng! Không roi vọt! Bà chỉ nói với con: Con đang đi học mà bỏ học, thì cũng như ta đang dệt tấm vải này mà cắt đứt đi vậy. Một lời dạy con rất nghiêm, rất sâu sắc. Mạnh mẫu đã dạy con tính nghiêm túc, tính chăm chỉ trong học tập.

=> Mạnh mẫu rất yêu con, lại có phương pháp dạy con, quan tâm giáo dục đạo đức và chí hướng học hành cho con. Mạnh mẫu là một bà mẹ hiền vĩ đại.

Từ truyện "Con hổ có nghĩa" đã học trước đó, từ đó hãy nêu nhận xét về cách viết truyện trung đại trong văn bản "Mẹ hiền dạy con":

- Cốt truyện đơn giản, nhân vật được miêu tả qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể chuyện, qua hành động, ngôn ngữ đối thoại của nhân vật.

- Là thể loại văn xuôi chữ Hán.

- Nội dung có tính giáo huấn.

- Phát biểu cảm nghĩ về sự việc: Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung: Bà mẹ thầy Mạnh Tử đang ngồi dệt vải trông thấy con bỏ học về nhà chơi, liền cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt trên khung. Cử chỉ của bà mẹ thể hiện thái độ rất giận trước ý thức kém cỏi của con. Tấm vải đang dệt là công sức lao động bao ngày nhưng bà mẹ sẵn sàng huỷ nó đi để biến thành một lời dạy nghiêm và sâu sắc. Nhờ bài học đầy ý nghĩa đó, Mạnh Tử đã trở nên nghiêm túc và chăm chỉ hơn trong học tập. Hành động của Mạnh mẫu vừa thể hiện sự thương yêu, vừa thể hiện trí tuệ và sự kiên quyết trong việc dạy con của người mẹ. Đúng là nếu không có một bà mẹ vĩ đại, thầy Mạnh Tử sẽ không bao giờ có thể trở thành một nhà hiền triết vĩ đại được.

Qua câu chuyện về mẹ con thầy Mạnh Tử, suy nghĩ về đạo làm con cần phải:

- Yêu thương cha mẹ, nghe theo những lời hay lẽ phải cha mẹ chỉ bảo.

- Cố gắng học tập rèn luyện đáp đền công ơn cha mẹ.

- Giúp đỡ cha mẹ trong công việc hàng ngày.

- Chăm sóc, nuôi dưỡng khi cha mẹ ốm đau, già yếu.

Phân tích từ "tử" trong văn bản "Mẹ hiền dạy con" như sau:

- tử: chết.

-> Các từ: tử trận, bất tử, cảm tử được sử dụng với nghĩa là: chết.

- tử: con.

-> Các từ: công tử, hoàng tử, đệ tử được sử dụng với nghĩa là: con.