Soạn bài Lưu biệt khi xuất dương Ngữ văn 11 đầy đủ

eLib xin giới thiệu đến các em bài soạn bài Lưu biệt khi xuất dương. Nội dung bài này nhằm giúp các em nắm được những nét cơ bản về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Mời các em tham khảo bài soạn dưới đây nhé. Chúc các em học tập tốt!

Soạn bài Lưu biệt khi xuất dương Ngữ văn 11 đầy đủ

1. Soạn câu 1 trang 5 SGK Ngữ văn 11 đầy đủ

- Thơ là gan ruột, là tâm huyết của họ. Họ đã trải nghiệm tất cả những điều đó bằng chính cuộc đời của mình trước khi biểu hiện trong văn chương.

- Bài thơ ra đời trong một hoàn cảnh khá đặc biệt, dó là vào lúc tình hình chính trị trong nước hết sức rối ren. Chủ quyền đất nước đã hoàn toàn mất vào tay giặc, phong trào vũ trang chống thực dân Pháp theo con đường Cần vương đã thất bại không có cơ cứu vãn, chế độ phong kiến đã cáo chung, bao anh hùng, nghĩa sĩ cứu nước đã hi sinh… Tinh hình đó đặt ra trước mắt các nhà yêu nước một câu hỏi lớn, đầy day dứt: phải cứu nước bằng con đường nào?

Tiếp thu những tư tưởng dân chủ tư sản từ nước ngoài đang tràn vào Việt Nam ngày càng mạnh qua con đường Trung Hoa, Nhật Bản và trực tiếp từ Pháp, từ các nước phương Tây.

2. Soạn câu 2 trang 5 SGK Ngữ văn 11 đầy đủ

Bài thơ mở đầu bằng hai câu thơ nói lên cái “chí làm trai”:

Làm trai phải lạ ở trên đời,

Há để càn khôn tự chuyển dời.

Người xưa vốn không có quan niệm về thanh niên nói chung. Do tư tưởng “trọng nam khinh nữ” trong xã hội phong kiến, “chí làm trai’ chỉ dành riêng cho các bậc trượng phu, các đấng mày râu, không bao hàm phụ nữ. Hai câu thơ khẳng định một lẽ sống đẹp của trượng phu.

b.

Trong khoảng trăm năm cần có tớ,

Sau này muôn thuở, há không ai?

Trong những năm đầu thế kỉ XX, sau những thất bại liên tiếp của các phong trào đấu tranh vũ trang chống thực dân Pháp, một nỗi thất vọng, bi quan đang đè nặng lên tâm hồn những người Việt Nam yêu nước. Tâm lí cam chịu cảnh “cá chậu chim lồng” trong một bộ phận nhân sĩ không phải không có. 

c. Hai câu luận

Non sông đã chết, sống thêm nhục,

Hiền thánh còn đâu, học cũng hoài!

- Có được dũng khí và nhận thức sáng suốt đó trước hết phải kể đến tấm lòng yêu nước nồng cháy mà ông đã thể hiện ở câu trên, đến khát vọng tìm con đường đi mới có thể đưa nước nhà thoát ra khỏi cảnh khổ đau. Bên cạnh đó không thể không nói tới những ảnh hưởng của luồng tư tưởng mới đang len lỏi vào đất nước này ngay từ mấy năm cuối thế kỉ XIX mà Phan Bội Châu đã đón nhận qua những cuốn tân thư lưu truyền bí mật.

- Ý thức trách nhiệm cá nhân trước thời cuộc: con người dám đối mặt với cả đất trời, vũ trụ để tự khẳng định mình.

- Thái độ quyết liệt trước tình cảnh đất nước và những tín điều xưa cũ: Sự hăm hở của người ra đi qua khát vọng muốn vượt theo cánh gió dài trên biển rộng để thực hiện lí tưởng cách mạng.

3. Soạn câu 3 trang 5 SGK Ngữ văn 11 đầy đủ

Câu 6:

- Nguyên tác:

“ Nguyện trục trường phong Đông hải khứ”

- Dịch thơ:

"Mong muốn theo đuổi ngọn gió dài đi qua biển Đông, không được chú trọng đến ý thơ"

- Nhà thơ ý thức được được trách nhiệm cá nhân của thời cuộc và những gian khó cần vượt qua. Vũ trụ bao la ngàn đợt sóng bạc.

- Câu thơ số 6 làm mất đi đôi chút sự mạnh mẽ, can trường của nhân vật trữ tình

Câu 8:

- Nguyên tác:

“Thiên trùng bạch lãng nhất tề phi”

- Dịch thơ

"Ngàn đợt sóng bạc cùng nhau bay lên"

- Câu thơ làm mất đi sự kì vĩ, lớn lao của không gian cũng hình ảnh “nhất tề phi” lãng mạn, hùng tráng

4. Soạn câu 4 trang 5 SGK Ngữ văn 11 đầy đủ

Yếu tố tạo nên sự lôi cuốn mạnh mẽ của bài thơ:

- Khát vọng thay đổi vận mệnh đất nước

- Tư thế kì vĩ, lớn lao, sánh ngang tầm vóc vũ trụ của con người

- Dám đương đầu với thử thách, cộng thêm khí phách hào hùng có pha lẫn sự ngang tàng.

- Giọng thơ hào hùng, sục sôi, nhưng cũng không kém phần sâu lắng và tâm huyết.

5. Soạn câu luyện tập trang 5 SGK Ngữ văn 11 đầy đủ

“… Đến hai câu kết thì những nét bút kì vĩ cuối cùng đã hoàn thiện hành động kiệt xuất của một cuộc đời kiệt xuất:

Muốn vượt bể Đông theo cánh gió,

Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi.

Sáu câu thơ trên gợi ra những suy nghĩ, những lựa chọn, những chuẩn bị trong tâm lí, trong tư tưởng của một con đại bàng. Ở hai câu này, chúng ta thấy con đại bàng ấy đang tung đôi cánh mênh mông của mình bay thẳng ra trùng dương, đối mặt với hết thảy những giông tố, bão bùng. Câu thơ gợi ta nhớ đến tư thế con chim lớn trong thơ Quận He: “Bay thẳng cánh muôn trùng tiêu Hán – Phá vòng vây bạn với kim ô”. Nhưng câu thơ của Phan Bội Châu không còn là một hình ảnh ước lộ nữa. Bởi phong trào Đông du mà ông là người chủ trương, bởi việc xuất dương mà ông là người khởi sự chính là những hành động phi thường của những bậc trượng phu sẵn sàng ném đời mình vào muôn trùng sóng bạc ra khơi tìm đường làm sống lại “giang sơn đã chết”, tìm cách xoay chuyển càn khôn.

Bài thơ kết thúc bằng câu thơ đầy hùng tâm tráng chí mà câu thơ dịch chưa thể chuyển tải hết được:

Thiên trùng bạch lãng nhất tề phi.

(Muôn trùng sóng bạc tiễn ra khơi)

Như vậy, làm trang nam nhi không phải là bằng mọi cách để lưu danh sử sách, khẳng định cá nhân. Mà cá nhân ấy phải làm nên việc phi thường, ấy là việc kinh bang tế thế, cứu dân cứu nước. Khát vọng sống cao cả của Phan Bội Châu ở đây, một lần nữa, giúp ta hiểu được cái cốt cách vĩ đại của con người kiệt xuất này”.

                                                     (Phan Huy Dũng, Phân tích bình giảng tác phẩm văn học II, NXB Giáo dục, 2006)

Ngày:18/12/2020 Chia sẻ bởi:

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM