Soạn bài Nhân hóa Ngữ văn 6 đầy đủ

Tìm phép nhân hoá trong khổ thơ sau:

Ông trời

Mặc áo giáp đen

Ra trận

Muôn nghìn cây mía

Múa gươm

Kiến

Hành quân

Đầy đường.

(Trần Đăng Khoa)

- Phép nhân hoá là:

+ "Ông trời mặc áo giáo đen ra trận".

+ "Muôn nghìn cây mía múa gươm".

+ "Kiến hành quân đầy đường".

-> Những ngữ liệu đã cho ở trên có cách diễn đạt không giống với cách diễn đạt trong văn bản của nhà thơ Trần Đăng Khoa. So sánh cách diễn đạt trên với cách miêu tả trong khổ thơ của Trần Đăng Khoa thấy cách diễn đạt trong thơ Trần Đăng Khoa có tính hình ảnh, là cho các sự vật, việc được miêu tả gần gũi hơn với con người.

a. Từ đó, lão Miệng, bác Tai, cô Mắt, cậu Chân, cậu Tay lại thân mật sống với nhau, mỗi người một việc, không ai tị ai cả.

(Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng)

-> Những sự vật được nhân hoá là: "miệng, tai, mắt, chân, tay".

b. Gậy tre, chông tre, chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín.

(Thép Mới)

-> Những sự vật được nhân hoá là: "tre".

c.

Trâu ơi, ta bảo trâu này

Trâu ra ngoài ruộng, trâu cày cho ta.

(Ca dao)

-> Những sự vật được nhân hoá là: "trâu".

a. Ngữ liệu trên đã sử dụng từ hô gọi để nhân hóa các sự vật "lão, cô, bác, cậu".

b. Dùng từ chỉ hoạt động của con người “chống lại”, “xung phong”, “giữ”.

c. Nói chuyện với con vật như nói chuyện với người.

- Những phép nhân hóa có trong đoạn văn đã cho là: "Bến cảng lúc nào cũng đông vui. Tàu mẹ, tàu con đậu đầy mặt nước. Xe anh xe em tíu tít nhận hàng về và chở hàng ra. Tất cả đều bận rộn".

-> Có thể nhận thấy rằng ngữ liệu đã cho ở trên không sử dụng biện pháp nhân hóa gì cả, mà đoạn văn trên đơn giản chỉ là một đoạn văn miêu tả, kể lể thuần túy. Không gợi được sự sinh động, gần gũi hay mối liên hệ mật thiết giữa con người với thế giới sự vật. Đoạn văn ở câu một có nhiều phép nhân hoá hơn, nhờ vậy mà sinh động và hấp dẫn hơn.

-> Nhận thấy hai cách viết trên có sự khác nhau hoàn toàn, chúng ta thấy ở cách viết đầu tiên thì người viết có sử dụng biện pháp nhân hoá bằng cách gọi chổi rơm là cô bé, cô. Cách 2 không dùng nhân hoá. Vậy có thể dùng cách viết 1 cho văn bản biểu cảm, cách viết 2 cho văn thuyết minh.

Hãy cho biết phép nhân hóa trong mỗi đoạn trích dưới đây:

a.

Núi cao chi lắm núi ơi

Núi che mặt trời chẳng thấy người thương!

(Ca dao)

-> Trong ngữ liệu trên sử dụng phép nhân hóa là: "núi ơi" trò chuyện, xưng hô với vật như người.

b. Nước đầy và nước mới thì cua cá cũng tấp nập xuôi ngược, thế là bao nhiêu cò, sếu, vạc, cốc, le, sâm cầm, vịt trời, bồ nông, mòng, két ở các bãi sông xơ xác tận đâu cũng bay cả về vùng nước mới để kiếm mồi. Suốt ngày, họ cãi cọ om bốn góc đầm, có khi chỉ vì tranh một mồi tép, có những anh Cò gầy vêu vao ngày này bì bõm lội bùn tím cả chân mà vẫn hếc mỏ, chẳng được miếng nào.

(Tô Hoài)

-> Trong ngữ liệu trên sử dụng phép nhân hóa là: "cua cá" tấp nập; (cỏ, vạc, sếu, le ...) cãi cọ om sòm: dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật; họ (cò, sếu, vạc, le ...), anh (cò): dùng từ ngữ vốn gọi người để gọi vật.

c. Dọc sông, những chòm cổ thụ dáng mãnh liệt đứng trầm ngâm lặng nhìn xuống nước. […] Nước bị cản văng bọt tứ tung, thuyền vùng vằng cứ chực trút xuống, quay đầu chạy về lại Hòa Phước.

(Võ Quảng)

-> Trong ngữ liệu trên sử dụng phép nhân hóa là: "chòm cổ thụ" dáng mãnh liệt, đứng trầm ngâm, lặng nhìn; (thuyền) vùng vằng: dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động, tính chất của sự vật.

d. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. ở chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng gay gắt, rồi dần dần bầm lại, đen và đặc quện thành từng cục máu lớn.

-> Trong ngữ liệu trên sử dụng phép nhân hóa là: "Cày" bị thương; thân mình, vết thương, cục máu: dùng từ ngữ vốn chỉ hoạt động, tính chất, bộ phận của người để chỉ hoạt động, tính chất của vật.

- Hãy viết một đoạn văn miêu tả ngắn trong đó có sử dụng phép nhân hoá: Mỗi mùa trong năm đều có những vẻ đẹp riêng, chắc hẳn chúng ta còn nhớ câu chuyện về những nàng xuân, hạ, thu, đông. Nàng Thu dịu dàng nhường chỗ cho cô em gái út tinh nghịch tới, nàng Đông. Ông mặt trời từ từ chui vào chăn ấm ngủ một giấc miết mải. Cũng vì lẽ đó mà bộ váy của chị mây dần chuyển sang gam màu xám nhẹ, còn những bạn gió nay đã bớt ham chơi, quay về cần mẫn thay lớp lá già úa cho cây cối.

-> Nhân hóa: "nàng" -> gọi tên xưng hô các mùa trong năm bằng "nàng".