Soạn bài Nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi Ngữ văn 12 đầy đủ

Đề 1 : Phân tích truyện ngắn Tinh thần thể dục của Nguyễn Công Hoan.

- Tìm hiểu đề :

•  Những nét đặc sắc về kết cấu truyện : Truyện gồm nhiều cảnh khác nhau, tưởng như những mảnh rời rạc được lắp ghép lại nhưng vẫn có một mạch ngầm xâu chuỗi để tập trung thể hiện chủ đề : một trò hề cười ra nước mắt.

•  Những mâu thuẫn và tính chất trào phúng của truyện : nghịch lí giữa trò chơi giải trí với tai hoạ của người dân , giữa sự mẫn cán vô cảm của lí trưởng với nỗi thống khổ của người dân.

•  Những nét đặc sắc về ngôn ngữ của truyện : ngôn ngữ kể chuyện , ngôn ngữ nhân vật , các lời đối thoại…

•  Giá trị hiện thực và ý nghĩa phê phán của truyện : Thông qua tiếng cười để bóc trần âm mưu cách li quần chúng ra khỏi phong trào yêu nước.

- Dàn bài:

a. Mở bài

Giới thiệu ngắn gọn về nhà văn Nguyễn Công Hoan và truyện ngắn Tinh thần thể dục.

b. Thân bài

- Phân tích, chỉ ra điểm chung và nét riêng của các cảnh bắt người đi xem đá bóng...

- Cảnh anh Mịch nhăn nhó với ông Lí

- Cảnh bác Phô gái phân trần với ông Lí

- Cảnh cụ phó Bính xin ông Lí cho thằng Sang đi thay con

- Cảnh thằng Cò cùng đứa con trốn vào đống rơm bị người tuần phát hiện

- Cuối cùng là cảnh ông Lí cùng tuần áp giải 94 người xếp hàng đi lên huyện. Phân tích mâu thuẫn giữa hình thức và thực chất của cái gọi là "tinh thần thể dục" trong truyện ngắn, từ đó nêu lên nghệ thuật trào phúng của truyện.

c. Kết bài

Đánh giá chung về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn.

Đề 2: Tìm sự khác nhau về từ ngữ và gióng văn giữa hai tác giả Chữ người tử tù và Hạnh phúc của một tang gia

- Tìm hiểu đề:

- Có sự khác nhau trong việc sử dụng từ ngữ trong hai văn bản "Chữ người tử tù" và "Hạnh phúc của một tang gia"

+ Trong "Chữ người tử tù", tác giả sử dụng nhiều từ Hán việt cổ, cách nói cổ để dựng nên những cảnh tượng, những con người thời phong kiến suy tàn. Với giọng văn cổ kính trang trọng, tác giả nói đến những con người tài hoa, trọng thiện lương nay chỉ còn "vang bóng" của "một thời".

+ Trong "Hạnh phúc của một tang gia", tác giả đã dùng nhiều từ, cách chơi chữ để mỉa mai, giễu cợt tính chất giả tạo, lố lăng, đồi bại của xã hội thượng lưu ở thành thị những năm trước Cách mạng tháng Tám.

- Nguyên nhân:

+ Việc dùng từ, chọn giọng văn phải phù hợp với chủ đề của truyện và thể hiện những tư tưởng tình cảm của tác giả.

+ Tùy thuộc vào phong cách sáng tác của mỗi nhà văn

- Dàn bài:

a. Mở bài : 

Dẫn dắt vấn đề cần nghị luận: nghệ thuật ngôn từ trong tác phẩm văn học.

b. Thân bài : 

- “Chữ người tử tù”: sử dụng nhiều từ Hán Việt cổ ⇒ dựng lên cảnh tượng, những con người thời phong kiến suy tàn.

- “Chữ người tử tù”: sử dụng nhiều từ Hán Việt cổ ⇒ dựng lên cảnh tượng, những con người thời phong kiến suy tàn.

- “Hạnh phúc của một tang gia”: dùng nhiều từ phóng đại, nói ngược, nói mỉa.

- Sự khác nhau về giọng văn.

c. Kết bài : Đánh giá chung về sự khác nhau về từ ngữ và giọng điệu trong hai văn bản trên.

- Đối tượng của bài nghị luận về một tác phẩm, một đoạn trích văn xuôi rất đa dạng:

+ Có thể là giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm nói chung hoặc là một phương diện, một khía cạnh nội dung hoặc nghệ thuật của tác phẩm hoặc của các tác phẩm, đoạn trích khác nhau.

- Nội dung của bài nghị luận về một tác phẩm/đoạn trích văn xuôi thường như sau:

+ Giới thiệu tác phẩm/đoạn trích cần nghị luận.

+ Phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật hoặc một số khía cạnh đặc sắc theo định hướng của đề.

+ Đánh giá chung về tác phẩm, đoạn trích.

Đề bài: Nghệ thuật châm biếm, đả kích trong truyện ngắn Vi hành của Nguyễn Ái Quốc.

- Tìm hiểu đề:

+ Thao tác nghị luận chính cần sử dụng trong bài là thao tác phân tích.

+ Đối tượng châm biếm đả kích trong truyện là nhân vật nào? Vì sao? Biểu hiện của nghệ thuật châm biếm, đả kích trong tác phẩm là gì (nêu dẫn chứng và phân tích)? Tác dụng của nghệ thuật châm biếm, đả kích trong tác phẩm là gì?

- Lập dàn ý:

a. Mở bài:

+ Giới thiệu truyện ngắn “Vi hành” của Nguyễn Ái Quốc – một truyện ngắn tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật truyện ngắn của tác giả.

+ Giới thiệu sự thành công của nghệ thuật châm biếm, đả kích trong tác phẩm.

b. Thân bài:

+ Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, mục đích của tác phẩm.

+ Tình huống hiểu nhầm trong tác phẩm (2 lần)

+ Xây dựng chân dung nhân vật Khải Định hài hước, mỉa mai.

+ Ngôn ngữ hài hước,…

c. Kết bài: Khẳng định thành công của nghệ thuật châm biếm, đả kích trong tác phẩm và giá trị của tác phẩm.