Soạn bài diễn đạt trong văn nghị luận Ngữ văn 12 đầy đủ

a. Cách dùng từ ngữ hai đoạn văn khác nhau

- Đoạn một:

• Chúng ta hẳn ai cũng nghe nói về...

• Trong lúc nhàn rỗi rãi...

• Bác vốn chẳng thích làm thơ...

• Vẻ đẹp lung linh

• Vẻ đẹp ấy thể hiện rõ trong những bài thơ...

+ Nhược điểm: Từ ngữ dùng ngôn ngữ sinh hoạt hàng ngày không phù hợp với văn bản nghị luận

+ Ưu điểm: Ngắn gọn, đi nhanh vào vấn đề cần nghị luận

- Đoạn hai: 

• Chúng ta không thể không nhắc tới...

• Trong những thời khắc hiếm hoi được thanh nhàn bất đắc dĩ...

• Những vần thơ vang lên... của nhà tù.

• Là những thi phẩm tiêu biểu cho tinh thần đó

+ Nhược điểm: Việc dùng từ ngữ còn chưa chính xác, cách vào vấn đề còn dài dòng

+ Ưu điểm: Cách diễn đạt sinh động linh hoạt, tạo sức hấp dẫn

b.

- Chúng ta thấy những từ ngữ không phù hợp với đối tượng nghị luận trong các ví dụ trên: 

• Hẳn ai cũng nghe nói

• Nhàn rỗi

• (Tâm hồn đẹp) lung linh

• Khổ sở

• Những bài được làm

• Tập thơ được viết...

+ Những từ ngữ này chỉ được sử dụng trong ngôn ngữ nói hàng ngày hoặc không có sự liên kết chặt chẽ nên không phù hợp với đối tượng là văn nghị luận

• Hẳn ai cũng nghe nói:  Không thể không biết đến

• Nhàn rỗi: Nhàn rỗi bất đắc dĩ.

• Lung linh: Trong sáng .

• Khổ sở: Khó khăn.

• Những bài được làm:  Những tác phẩm.

• Tập thơ được viết : Tập thơ ra đời,...

a. Những từ ngữ in đậm trong đoạn trích được sử dụng đều thuộc lĩnh vực tinh thần, mang nét nghĩa chung: u sầu, lặng lẽ, rất phù hợp với tâm trạng của nhà thơ Huy Cận trong tập Lửa thiêng.

b. Các từ ngữ giàu tính gợi cảm (đìu hiu, ngậm ngùi dài, than van, cảm thương) cùng với lối xưng hô đặc biệt (chàng) và hàng loạt các thành phần đồng chức nêu bật sự đồng điệu giữa người viết (Xuân Diệu) với nhà thơ Huy Cận.

- Những từ không phù hợp như:

• Kịch tác gia vĩ đại

• Kiệt tác

• Người ta ai mà chẳng

• Cũng chẳng là gì cả

• Anh chàng

• Anh ta

• Tên

• Anh ta

• Phát bệnh.

- Sửa thành:

•  Nhà viết kịch nổi tiếng

• Tác phẩm lớn

• Con người.

• Đến đâu

• Nhân vật

• Ông.

• Anh hàng thịt

• Nhân vật

• Dằn vặt, đau khổ

Khi viết văn nghị luận cần chú ý cách  dùng từ ngữ:

- Lựa chọn từ ngữ chính xác, phù hợp với vấn đề cần nghị luận; tránh dùng từ lạc phong cách hoặc những từ ngữ sáo rỗng, cầu kì.

- Kết hợp sử dụng các phép tu từ từ vựng và một số từ ngữ mang tính biểu cảm, gợi hình tượng để bộc lộ cảm xúc phù hợp.

a. Đoạn văn 1 sử dụng kiểu câu trần thuật duy nhất

Đoạn văn 2 sử dụng kết hợp các kiểu câu khác nhau, tạo nên sự sinh động và biểu cảm:

• Câu trần thuật

• Câu cảm

• Câu hỏi

b. Trong một đoạn văn nghị luận nào cũng cần phải sử dụng nhiều kiểu câu khác nhau để tạo ra sự sinh động phong phú trong diễn đạt và các cung bậc cảm xúc mới mẻ cho người đọc. Điều ó giúp văn bản tránh được lối mòn diễn đạt nhàm chán

c. Đoạn văn 2 sử dụng phép lặp cấu trúc ngữ pháp: “Cái chết”

Diễn tả nỗi ân hận day dứt và mặc cảm tội lỗi như xoáy sâu vào trong lòng nhân vật Trọng Thủy. Thể hiện thành công cảm xúc của đối tượng

d. Trong một bài văn nghị luận nên sử dụng các biện pháp tu từ để tạo ra hiệu quả diễn đạt như mong muốn: Hướng đến thể hiện cảm xúc của tác giả và khơi gọi những cảm quan của người đọc

Các phép tu từ là: Liệt kê, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ,...

- Đoạn trích chủ yếu sử dụng kiểu câu miêu tả với những từ ngữ, hình ảnh giàu tính hình tượng. Việc sử dụng kiểu câu này có tác dụng gợi lên ở người đọc những tưởng tượng cụ thể, sinh động về làng quê của nhà thơ Nguyễn Bính, giúp người đọc hiểu hơn "chân quê" trong thơ ông.

- Phân tích giá trị của câu: Chỉ nghĩ lại cũng đã se lòng.

+ Câu ngắn gọn hơn nhiều so với câu trước và sau nó, có tác dụng dồn nén thông tin, như một sự khẳng định chắc gọn, dứt khoát.

+ Câu không chủ ngữ nên có giá trị khái quát. Điều chỉ nghĩ lại cũng đã se lòng không của riêng người viết, không của riêng ai mà cho tất cả mọi người đọc và nghĩ về cảnh làng quê của Nguyễn Bính.

Các nhược điểm:

• Đoạn văn 1 sử dụng và kết hợp các câu có cùng một kết cấu khiến cho cách diễn đạt của cả văn bản thiếu sinh động, có tính lặp lại nhàm chán

• Đoạn văn 2 sử dụng và kết hợp các câu có cùng một chủ ngữ tạo cảm giác dư thừa và trùng lặp

Khi sử dụng và kết hợp các kiểu câu trong văn nghị luận cần chú ý những yêu cầu:

• Kết hợp một số kiểu câu trong đoạn, trong bài để tạo nên giọng điệu linh hoạt, biểu hiện cảm xúc.

• Sử dụng các phép tu từ cú pháp để tạo nhịp điệu, nhấn mạnh rõ hơn thái độ, cảm xúc