Bệnh suy thận - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Thận là cơ quan bài tiết chính của hệ tiết niệu, nằm phía trên eo và đối xứng nhau qua cột sống. Bộ phận này đảm nhiệm một số vai trò quan trọng để duy trì sự sống cho cơ thể, chẳng hạn như:

Lọc máu Bài tiết chất thải và lượng dịch dư thừa trong cơ thể Điều chỉnh huyết áp

Khi thận suy yếu, những chức năng trên cũng suy giảm theo, dần dần trở thành suy thận. Nếu không sớm có biện pháp can thiệp, người bị suy thận có thể phải đối mặt với hàng loạt biến chứng nguy hiểm, bao gồm cả tử vong. 

Suy thận là thuật ngữ đề cập đến tình trạng suy giảm chức năng thận. Nhìn chung, tình trạng này được chia thành hai nhóm chính gồm:

Suy thận cấp: chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và có khả năng khôi phục chức năng thận (một phần hoặc thậm chí là hoàn toàn) nếu được điều trị hiệu quả ngay từ đầu Suy thận mạn: tiến triển trong thời gian dài và các giải pháp điều trị chỉ tập trung vào kiểm soát bệnh chứ không thể phục hồi chức năng thận

Một người bị suy thận sẽ bộc lộ một số biểu hiện bất thường như sau, bao gồm: 

Lượng nước tiểu giảm Mắt cá chân và bàn chân sưng phù do phù nề Đột ngột khó thở không rõ nguyên nhân Thường xuyên mệt mỏi, đờ đẫn, dễ buồn ngủ Cảm giác buồn nôn kéo dài và xuất hiện thường xuyên Đau thắt ngực Co giật Bất tỉnh.

Bạn có thể dễ dàng nhận ra những triệu chứng trên rất dễ nhầm lẫn với dấu hiệu cảnh báo cho các vấn đề sức khỏe khác. Nguyên nhân là do thận có khả năng bù trừ tốt nên khi tình trạng suy giảm chức năng mới bắt đầu phát triển, triệu chứng suy thận rất khó nhận ra. 

Vì vậy, các chuyên gia khuyến khích mọi người nên đến bệnh viện để được kiểm tra sức khỏe thận nếu bắt gặp ba dấu hiệu dưới đây:

Lượng nước tiểu ít Tay, chân sưng phù Thở gấp, hụt hơi

Mặt khác, bạn cũng có thể bắt gặp một vài triệu chứng và dấu hiệu suy thận khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các biểu hiện bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Tình trạng suy giảm chức năng thận có thể là hệ lụy của một số vấn đề sức khỏe như: 

Thận không nhận đủ lượng máu cần thiết

Tình trạng lưu lượng máu đến thận bị hạn chế sẽ khiến cơ quan này không nhận đủ oxy và các dưỡng chất thiết yếu để duy trì hoạt động. Theo thời gian, các mô cơ sẽ suy yếu dần, các chức năng vốn có cũng suy giảm theo đó.

Những yếu tố có thể gây cản trở việc nuôi dưỡng thận bao gồm:

Các bệnh tim mạch, ví dụ như nhồi máu cơ tim Xơ gan hoặc suy gan Mất nước Bỏng nặng Phản ứng dị ứng Nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng máu Tăng huyết áp Tác dụng phụ của thuốc kháng viêm

Cơ chế bài tiết nước tiểu gặp vấn đề

Nếu quá trình bài tiết nước xảy ra vấn đề, các độc tố sẽ không được đào thải ra ngoài. Thay vào đó, chúng sẽ tích tụ ngay tại thận và gây nên nhiều biến chứng có thể trực tiếp dẫn tới suy thận, chẳng hạn như: 

Sỏi thận Phì đại tuyến tiền liệt (u xơ tuyến tiền liệt) Hình thành huyết khối (cục máu đông) trong đường tiết niệu Tổn thương dây thần kinh kiểm soát bàng quang 

Một số nguyên nhân khác dẫn đến suy thận là gì?

Đôi khi, nguyên nhân gây suy thận còn có thể đến từ: 

Sự hiện diện của huyết khối ở trong hoặc xung quanh thận Nhiễm độc kim loại nặng Sử dụng ma túy Lạm dụng bia rượu Viêm mạch Lupus ban đỏ Viêm cầu thận Hội chứng huyết tán tăng ure máu Đa u tủy xương Xơ cứng bì Xuất huyết giảm tiểu cầu Tác dụng phụ của thuốc hóa trị, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc kháng sinh hoặc hóa chất dùng trong xét nghiệm hình ảnh Bệnh đái tháo đường (tiểu đường) không được kiểm soát tốt

Yếu tố làm tăng rủi ro suy thận là gì?

Mặc dù bạn không gặp phải những vấn đề sức khỏe trên, nguy cơ suy giảm chức năng thận của bạn vẫn cao hơn người khác nếu bạn:

Béo phì Có chỉ số cholesterol cao Từ 65 tuổi trở lên

Bác sĩ luôn khuyến khích người bị suy thận nên tìm kiếm giải pháp điều trị hoặc kiểm soát tốt ngay từ đầu để phòng ngừa một số biến chứng nghiêm trọng có nguy cơ phát sinh, chẳng hạn như:

Thiếu máu Tăng phốt-phát và kali máu Sức khỏe xương suy yếu Bệnh tim mạch Cổ trướng, phù nề

Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ?

Nếu bạn bắt gặp những biểu hiện suy thận được đề cập ở trên hoặc nghi ngờ bản thân đang gặp vấn đề với cơ quan bài tiết này, hãy mau chóng đến bệnh viện để được kiểm tra sức khỏe và chữa trị hiệu quả. Tiếp nhận điều trị càng sớm, tỷ lệ thành công càng cao. 

Để kiểm tra một người có bị suy thận hay không, bác sĩ sẽ tiến hành một số xét nghiệm dùng để đánh giá khả năng hoạt động của cơ quan nội tạng này, bao gồm: 

Xét nghiệm nước tiểu

Các chuyên gia sẽ thu thập và phân tích mẫu nước tiểu của người bệnh để tìm kiếm những dấu hiệu cho thấy thận không hoạt động tốt, ví dụ như sự hiện diện của protein, carbohydrate, hồng cầu, bạch cầu, vi khuẩn…

Đo thể tích nước tiểu

Theo bác sĩ, đây là thủ thuật xét nghiệm đơn giản nhất giúp kiểm tra chức năng thận . Thể tích quá thấp có thể cho thấy đường tiểu bị tắc nghẽn do suy thận, phì đại tuyến tiền liệt…, những nguyên nhân chính gây suy thận.

Xét nghiệm máu

Các thủ thuật xét nghiệm máu dùng để chẩn đoán bệnh suy thận thường là:

Định lượng creatinin máu: creatinin là sản phẩm cặn được đào thải bởi thận thông qua nước tiểu. Nồng độ hoạt chất này trong máu tăng lên có thể cảnh báo những nguyên nhân suy thận như viêm cầu thận, viêm bể thận, tắc nghẽn đường tiết niệu…  Xét nghiệm ure máu: ure là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa protein trong cơ thể, thường cũng được thận đào thải ra ngoài như creatinin. Tắc nghẽn đường tiểu là một trong các nguyên nhân chính khiến chỉ số ure trong máu cao bất thường.

Xét nghiệm hình ảnh

Những thủ thuật như siêu âm, chụp MRI hay chụp CT có thể cung cấp cho bác sĩ hình ảnh tổng quát của thận và hệ tiết niệu. Dựa vào đó, các chuyên gia có thể tìm kiếm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, chẳng hạn như tắc nghẽn, xảy ra tại đây. 

Sinh thiết thận

Bác sĩ sử dụng thiết bị chuyên dụng để lấy một mẫu mô thận từ người bệnh và đem đi phân tích. Thông thường, mục đích của thủ thuật này có thể kể đến như: 

Tìm kiếm dấu hiệu thương tổn hoặc bệnh lý ở thận Theo dõi mức độ cải thiện của người bệnh trong quá trình điều trị  Kiểm tra chức năng thận sau khi cấy ghép

Tùy vào triệu chứng xảy ra và nguyên nhân gây giảm chức năng thận mà mỗi người sẽ có cách điều trị suy thận khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất là hai giải pháp sau, bao gồm:

Thẩm tách

Mục đích của thẩm tách là thay thế chức năng lọc và đào thải độc tố cũng như dịch thừa từ máu của thận. Thủ thuật này gồm hai phương pháp là: 

Chạy thận nhân tạo: sử dụng máy móc để lọc máu thay thận Thẩm phân phúc mạc (lọc màng bụng): sử dụng phúc mạc trong khoang bụng để lọc máu

Trong quá trình thẩm tách, người bệnh đặc biệt phải tuân theo chế độ ăn ít kali và natri theo chỉ định của bác sĩ nhằm đảm bảo nhận được kết quả điều trị tốt nhất.

Mặt khác, bạn cũng cần lưu ý rằng thẩm tách không có khả năng chữa suy thận tận gốc. Tuy nhiên, bạn có thể kéo dài tuổi thọ bằng cách tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ. 

Cấy ghép thận

Nếu tình trạng suy thận tiến triển quá mức nghiêm trọng, ghép thận sẽ là giải pháp duy nhất bạn có thể lựa chọn trong trường hợp này. Nếu điều trị thành công, bạn sẽ có cơ quan bài tiết mới với đầy đủ chức năng cần thiết. 

Mặc dù vậy, ghép thận không phải là lựa chọn điều trị phù hợp cho tất cả mọi người. Bạn sẽ phải chờ đợi rất lâu để nhận được thận hiến tặng tương thích với bản thân. Không những vậy, bạn còn cần dùng thuốc ức chế miễn dịch cho đến cuối đời nhằm ngăn chặn cơ thể đào thải tạng ghép. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ở người được ghép thận. 

Tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ trong việc dùng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc giảm đau như aspirin, ibuprofen…, là yếu tố hàng đầu trong việc phòng ngừa suy thận. Cụ thể hơn, sử dụng các loại thuốc này với liều lượng cao có thể gây độc tố, tạo thêm áp lực công việc đè nặng lên thận. Nếu tình trạng này kéo dài, thận sẽ bị quá tài và dần trở nên suy yếu. 

Ngoài ra, nếu đang bị bệnh thận, bạn cũng có thể kiểm soát tốt bệnh trạng nhằm ngăn chặn rủi ro suy giảm chức năng của cơ quan bài tiết này bằng cách:

Duy trì lối sống lành mạnh, bao gồm uống nhiều nước, tập thể dục thường xuyên, cắt giảm lượng muối và kali trong khẩu phần ăn Lưu ý kiểm soát tốt huyết áp và lượng đường trong máu Tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sĩ trong quá trình điều trị

Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về thận của mình, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh ở mỗi người sẽ không giống nhau. Do đó, việc thảo luận cùng các chuyên gia có thể giúp bạn xác định đúng vấn đề và tìm ra hướng giải quyết hiệu quả, phù hợp nhất.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến bệnh suy thận, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu và điều trị bệnh!