Hoá học 11 Bài 13: Luyện tập

- Cấu hình e: 1s²2s²2p⁶3s²3p³

- Độ âm điện: 2,19

- Cấu tạo phân tử: P đỏ và P trắng

→ CTPT : P

- Mức oxi hóa: -3, 0, +3, +5

- Tính chất hóa học:

+ Tính oxi hóa : + KL, H₂

+ Tính khử : + O₂, Cl₂.

+ P trắng hoạt động hơn P đỏ

Axit H₃PO₄

- Tính chất vật lí: 

+ Tinh thể trong suốt, t^onc = 52,5^oC  háo nước → dễ chảy rữa, dd H₃PO₄ không màu.

+ Tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào.

- Tính chất hóa học: 

+ Axit trung bình, ba nấc có tính chất chung của axit 

+ Tác dụng với dd kiềm cho 3 loại muối H₂PO₄^-, HPO₄^2-, PO₄^3-

+ Không có tính Oxi hóa

- Nhận biết ion PO₄^3-: Dung dịch AgNO₃ → Ag₃PO₄ ↓ vàng

Muối photphat:

- Tính chất vật lí:

+ Muối đihiđrophotphat (H₂PO₄^-) tan

+ Muối HPO₄^2-, PO₄^3- của kim loại Na, K, NH₄⁺ tan

- Tính chất hóa học: 

+ Có đầy đủ tính chất chung của muối

+ Khó nhiệt phân

- Nhận biết ion PO₄^3-: Dung dịch AgNO₃ → Ag₃PO₄ ↓ vàng    

a. Amoniac (NH₃)

- Tính chất hóa học: Tính bazơ yếu, tính khử    

- Điều chế: 

N₂ + 3H₂ ⇔ NH₃

NH₄⁺ + OH^- → NH₃

- Nhận biết: Dùng quỳ tím ẩm → hóa xanh

b. Muối amoni (NH₄⁺)

- Tính chất hóa học: Tác dụng với kiềm, phản ứng nhiệt phân.  

- Điều chế: NH₃ + H⁺ → NH₄⁺

- Nhận biết: Dùng dung dịch kiềm  → khí làm quỳ ẩm hóa xanh.  

a. Axit nitric (HNO₃) 

- Axit mạnh có đầy đủ tính chất chung của axit.

- Chất oxi hóa mạnh:

Tác dụng với hầu hết kim loại.

Tác dụng với một số phi kim.

Tác dụng với nhiều hợp chất có tính khử.

​b. Axit photphoric (H₃PO₄)

+ Axit trung bình, ba nấc có tính chất chung của axit 

+ Không có tính Oxi hóa

a. Muối nitrat (NO₃^-)

Phân hủy nhiệt:

M: K → Ca

M(NO₃)_n→ M(NO₂)_n + n/2O₂

M: Mg → Cu

2M(NO₃)_n → M₂O_n + 2nNO₂ + n/2O₂

M: sau Cu

M(NO₃)_n → M+ nNO₂ + n/2O₂

b. Muối photphat

- Có tính chất chung của muối.

- Khó bị nhiệt phân.

- Nhận biết: dùng dd AgNO₃ → kết tủa vàng Ag₃PO₄

Hỗn hợp khí X gồm N₂ và H₂ có tỉ khối so với He bằng 1,8. Đun nóng X một thời gian trong bình kín (có bột Fe làm xúc tác), thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với He bằng 2. Hiệu suất của phản ứng tổng hợp NH₃ là:

A. 50%.    

B. 40%.    

C. 25%.    

D. 36%.

Hướng dẫn giải

Sử dụng sơ đồ đường chéo ⇒ n_N2 : n_H2 = 1: 4

Gỉa sử nN₂ = 1 mol; nH₂ = 4 mol

                 N₂ +    3H₂ ⇔ 2NH₃

Ban đầu:    1       4   (mol)

Phản ứng:  x      3x          2x (mol)

Sau pư:     1-x     4-3x     2x (mol)

Hiệu suất tính theo N₂; n_{sau pư} = n_H2 + n_N2 + n_NH3 = 5 – 2x (mol)

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng:

m_trước = m_sau 

n_t = 5mol ⇒ n_s = 4,5 mol = 5- 2x

⇒ x = 0,25 mol

⇒ H% = x/1.100% = 25% ⇒ Đáp án C

Một hỗn hợp X gồm CO₂ và một oxit của nitơ có tỉ khối đối với H₂ là 18,5. Công thức oxit của nitơ và % thể tích CO₂ trong hỗn hợp X là:

A. NO; 40%    

B. NO; 50%    

C. N₂O; 40%    

D. N₂O; 50%

Hướng dẫn giải

M_X = 18,5.2 = 37

⇒ M_NxO_y < 37.

⇒14x + 16y < 37. x, y phải nguyên dương ⇒x = 1, y = 1.

Vậy oxit của nitơ là NO.

Giả sử trong 1mol hỗn hợp X có a(mol) CO₂ và (1-a)mol NO.

Ta có: 44a + 30(1 – a) = 37 ⇒ a = 0,5

⇒ %V_CO2 = %V_NO = 50%

⇒ Đáp án B

Hòa tan hết 20,4g hỗn hợp X gồm FeS, Fe₃O₄ trong dung dịch HNO₃, kết thúc phản ứng thu được dung dịch Y và 4,48 lít hỗn hợp hai khí NO, N₂ có tỉ khối so với H₂ là 14,75. Phần trăm khối lượng FeS, Fe₃O₄ trong X lần lượt là:

A. 43,14% và 56,86%    

B. 56,86% và 43,14%

C. 5,6% và 94,4%    

D. 94,4% và 5,6%

Hướng dẫn giải

Sử dụng sơ đồ đường chéo ⇒ n_NO = 0,15 mol; n_N2 = 0,05 mol

Gọi n_FeS = x mol; n_Fe3O₄ = y ⇒ 88x + 232y = 20,4 (1)

Cho e:

FeS^o → Fe³⁺ + S⁶⁺ + 9e

x     9x (mol)

3Fe^+8/3 → 3Fe³⁺ + e

3y     y (mol)

Nhận e:

N⁵⁺ + 3e → N²⁺

0,45 ←    0,15 (mol)

2N⁵⁺ + 10e → N₂^o

0,5 ←     0,05 (mol)

Bảo toàn e: 9x + y = 0,45 + 0,5 = 0,95 (mol) (2)

Từ (1)(2) ⇒ x = 0,1; y = 0,05

%m_FeS = 88.0,1/20,4.100% = 43,14%; %m_Fe3O₄ = 56,86%

⇒ Đáp án A

Cho hỗn hợp gồm 1,12 gam Fe và 1,92 gam Cu vào 400 ml dung dịch chứa hỗn hợp gồm H₂SO₄ 0,5M và NaNO₃ 0,2M. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X và khí NO (sản phẩm khử duy nhất). Cho V ml dung dịch NaOH 1M vào dung dịch X thì lượng kết tủa thu được là lớn nhất. Giá trị tối thiểu của V là:

A. 360 ml    

B. 240 ml    

C. 400 ml    

D. 120 ml

Hướng dẫn giải

n_Fe = 0,02 mol ; n_Cu = 0,03 mol

⇒ Σ ne cho = 0,02.3 + 0,03.2 = 0,12 mol

n_H⁺ = 0,4 mol ; n_NO3^- = 0,08 mol

NO₃^- + 3e + 4H⁺ → NO + 2H₂O

    0,12→     0,16 (mol)

⇒n_H⁺ dư = 0,4 – 0,16 = 0,24 mol

⇒ Σ n_OH^- (↓max) = n_H⁺ + 3n_Fe³⁺ + 2n_Cu²⁺ = 0,24 + 0,02.3 + 0,03.2 = 0,36

⇒ V = 0,36 lít = 360 ml ⇒ Đáp án A

Nhiệt phân hoàn toàn 82,4g hỗn hợp X gồm AgNO₃ và Fe(NO₃)₃. Dẫn từ từ lượng khí sinh ra vào 2l H₂O thì thu được dung dịch Y và vẫn còn 1,12 lít khí không bị hấp thụ. pH của dung dịch Y là:

A. 0,52    

B. 1    

C. 1,2    

D. 2

Hướng dẫn giải

Gọi n_AgNO3 = x mol; n_Fe(NO3)₃ = y mol

⇒ 170x + 242y =82,4g (1)

2AgNO₃ ^to→ 2Ag + 2NO₂ + O₂

x     x     x     0,5x (mol)

4Fe(NO₃)₃ ^to→ 2Fe₂O₃ + 12NO₂ + 3O₂

y     3y     0,75y

n_NO2 = x + 3y; n_O2 = 0,5x + 0,75y

4NO₂ + O₂ + 2H₂O → 4HNO₃

Khí không bị hấp thụ thoát ra là O₂ dư

n_O2 pư = 1/4 n_NO2 = 0,25x + 0,75y

n_O2 dư = 0,25x = 0,05 mol ⇒ x = 0,2 mol

Từ (1) ⇒ y =0,2 mol ⇒ n_HNO3 = 3y = 0,6 mol

[H⁺] = 0,6 : 2 = 0,3M ⇒ pH = -lg[H⁺] = 0,52

⇒ Đáp án A

Bài 1: Cho lượng khí NH₃ đi từ từ qua ống sứ chứa 3,2g CuO nung nóng đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn ; thu được rắn A và 1 hỗn hợp khí B. Chất rắn A phản ứng vừa đủ với 20 ml HCl 1M. Thể tích khí N₂ tạo thành là:

A. 2,24 lít    

B. 0,224 lít    

C. 0,298 lít    

D. 0,896 lít

Hướng dẫn giải

n_CuO = 0,04 mol

Chất rắn A + 0,02 mol HCl ⇒ Trong A có CuO còn dư

CuO + 2HCl → CuCl₂ + H₂O

0,01 ←    0,02     (mol)

⇒ n_{CuO pư với NH3} = 0,04 – 0,01 = 0,03 mol

3CuO + 2NH₃ → 3Cu + N₂ + 3H₂O

0,03     0,01     (mol)

V_N2 = 0,01.22,4 = 0,224 lít ⇒ Đáp án A

Cho 7,1g P₂O₅ vào 48g dung dịch NaOH 20%, thu được dung dịch X. Tổng khối lượng muối thu được là:

A. 8,52g    

B. 6,56g    

C. 15,08g    

D. 55,1g

Hướng dẫn giải

nP₂O₅ = 0,05 mol; n_NaOH = 0,24 mol

nH₃PO₄ = 2n_P2O₅ = 0,1 mol

n_OH-/ nH₃PO₄ = 2,4 (2;3) ⇒ Tạo 2 muối HPO₄^2- ( x mol) và PO₄^3- (y mol)

Bảo toàn P: nH₃PO₄ = n_HPO4^2- + n_PO4^3-

⇒ x + y = 0,1 (1)

Bảo toàn điện tích: n_Na⁺ = 2n_HPO4^2- + 3n_PO4^3-

⇒ 2x + 3y = 0,24 (2)

Từ (1)(2) ⇒ x = 0,06 mol; y = 0,04 mol

m_muối = m_Na⁺ + m_HPO4^2- + m_PO4^3- = 0,24.23 + 0,06.96 + 0,04.95 = 15,08g

⇒ Đáp án C

2.8.Dạng 8: Bài tập về phân bón

Hàm lượng KCl có trong một loại phân kali có độ dinh dưỡng 50% là

A. 79,26%.    

B. 95.51%.    

C. 31,54%.    

D. 26,17%

Hướng dẫn giải

Độ dinh dưỡng 50% ⇒ %K2O = 50%

2KCl →     K2O

149g →     94 gam

x ←     50%

⇒ x = 50%. 149/94 = 79,26% ⇒Đáp án A

Câu 1: Cho 2,64 gam (NH₄)₂SO₄ tác dụng với dung dịch NaOH dư đun nóng thu được một sản phẩm khí. Hấp thụ hoàn toàn lượng khí trên vào dung dịch chứa 3,92 gam H₃PO₄. Muối thu được là?

Câu 2: Cho hỗn hợp X gồm Fe, FeO, Fe₃O₄ có khối lượng 4,04 gam phản ứng hết với dung dịch HNO₃ dư thu được 336 ml NO (sản phẩm khử duy nhất (đktc)). Số mol axit tham gia phản ứng là?

Câu 3: Cho m gam hỗn hợp X gồm Al và Mg tác dụng hết với dung dịch HCl dư tạo ra 8,96 lít khí H₂ (đktc). Cũng m gam hỗn hợp X tác dụng với dung dịch HNO₃ loãng dư tạo ra 5,75 gam hỗn hợp khí Y gồm NO và N₂O dung dịch thu được sau phản ứng chỉ có hai muối. Thể tích của hỗn hợp Y (đktc) là?

Câu 4: Nung 6,58 gam Cu(NO₃)₂ trong bình kín, sau một thời gian thu được 4,96 gam chất rắn và hỗn hợp khí X. Hấp thụ hoàn toàn hỗn hợp X vào nước được 300 ml dung dịch Y. pH của dung dịch Y là?

Câu 5: Supephotphat đơn được điều chế từ một loại bột quặng chứa 73% Ca(PO₄)₂, 26% CaCO₃ và 1% SiO₂. Khối lượng dung dịch H₂SO₄ 65% tác dụng với 100kg quặng kẽm khi điều chế supephotphat đơn là?

Câu 1: Cho các phản ứng sau:

(1) Cu(NO₃)₂   →

(2) NH₄NO₂ →

(3) NH₃ + O₂   →

(4) NH₃ + Cl₂ →

(5) NH₄Cl  → 

(6) NH₃ + CuO →

Trong các phản ứng trên, những phản ứng tạo ra khí N₂ là

A. (2), (4), (6).   

B. (3), (5), (6).   

C. (1), (3), (4).   

D. (1), (2), (5).

Câu 2: Cho các phản ứng sau:

(1) NH₄Cl  →

(2) NH₄NO₃ →

(3) NH₄NO₂ + NaOH   →

(4) Cu + HCl + NaNO₃ →

(5) (NH₄)₂CO₃ →

Trong các phản ứng trên, số phản ứng tạo thành khí NH₃ là

A. 2.   

B. 3.   

C. 4.   

D. 5.

Câu 3: Cho 2 muối X, Y thỏa mãn điều kiện sau:

X + Y → không xảy ra phản ứng.

X + Cu → không xảy ra phản ứng.

Y + Cu → không xảy ra phản ứng.

X +Y + Cu → xảy ra phản ứng.

X và Y là

A. Mg(NO₃)₂ và KNO₃   

B. Fe(NO₃)₃ và NaHSO₄.

C. NaNO₃ và NaHCO₃   

D. NaNO₃ và NaHSO₄.

Câu 4: Axit nitric và axit photphoric có cùng phản ứng với nhóm các chất nào sau đây?

A. NaOH, K₂CO₃, CuCl₂, NH₃.   

B. NaOH, K₂HPO₄, Na₂CO₃, NH₃.

C. NaOH, Na₂CO₃, KCl, K₂S.   

D. KOH, MgO, CuSO₄, NH₃.

Câu 5: Để phân biệt các dung dịch axit HCl, HNO₃, H₂SO₄ và H₃PO₄, người ta dùng thêm kim loại nào sau đây?

A. Cu.   

B. Na.   

C. Ba.   

D. Fe.

4. Kết luận

Sau bài học cần nắm:

• Cấu hình e nguyên tử, độ âm điện, các trạng thái oxi hoá của N, P, cấu tạo phân tử N₂. 
• Tính chất của N₂; P; NH₃; Muối amoni; Axit nitric; Muối nitrat; Axit photphoric; Muối photphat.
• Phương pháp nhận biết muối photphat.
• Củng cố kiến thức về tính chất hoá học, điều chế các chất.