Sinh học 7 Bài 40: Đa dạng và đặc điểm chung của lớp Bò sát

- Bò sát rất đa dạng, số lượng loài lớn, có khoảng 6500 loài, Việt Nam đã phát hiện 271 loài, chia thành 4 bộ:

• Bộ Đầu mỏ.
• Bộ Có vảy: đại diện thằn lằn.
• Bộ Rùa: rùa, ba ba...
• Bộ Cá sấu: đại diện cá sấu.

- Có lối sống và môi trường sống phong phú.

a. Sự ra đời và thời đại phồn thịnh của khủng long

• Bò sát cổ hình thành cánh đây khoảng 280 - 230 triệu năm từ lưỡng cư cổ.
• Bò sát cổ: Là những loài to lớn, hình thù kỳ dị, sống ở nhiều môi trường khác nhau.
• Nguyên nhân: Do điều kiện sống thuận lợi, chưa có nhiều kẻ thù.
• Các loài khủng long rất đa dạng.

Khủng long sấm nặng khoảng 70 tấn, dài 22 m, cao 12 m

Khủng long bạo chúa dài 10 m, có răng, chi trước ngắn, vuốt sắc nhọn, chuyên ăn thịt động vật trên cạn. Là loài khủng long dữ nhất của thời đại Khủng long

Khủng long cổ dài, thân dài tới 27m

Khủng long cánh, cánh có cấu tạo như cánh dơi biết bay và lượn, chi sau yếu, ăn cá

Khủng long cá dài tới 14m, chi có dạng vây cá, bơi giỏi, ăn cá, mực, bạch tuộc.

b. Sự diệt vong của khủng long

- Lý do diệt vong:

• Do cạnh tranh với chim và thú.
• Do ảnh hưởng của khí hậu và thiên tai.

- Bò sát nhỏ vẫn tồn tại vì:

• Cơ thể nhỏ → dễ tìm nơi trú ẩn.
• Yêu cầu về thức ăn ít.
• Trứng nhỏ an toàn hơn.

Bò sát là động vật có xương sống thích nghi hoàn toàn với đời sống ở cạn: da khô, vảy sừng khô, cổ dài, màng nhĩ nằm trong hốc tai, chi yếu có vuốt sắc, phổi có nhiều vách ngăn, tim có vách hụt ngăn tâm thất (trừ cá sấu), máu đi nuôi cơ thể vẫn là máu pha, là động vật biến nhiệt.

- Ích lợi:

• Có ích cho nông nghiệp. VD: Diệt sâu bọ, diệt chuột...
• Có giá trị thực phẩm: ba ba, rùa...
• Làm dược phẩm: rắn, trăn...
• Sản phẩm mĩ nghệ: vảy đồi mồi, da cá sấu...

⇒ Chăm sóc bảo vệ, không săn bắn, bảo vệ môi trường sống...

- Tác hại:

• Gây độc cho người: rắn...
• Ăn động vật khác: Cá sấu, trăn... 

Nêu đặc điểm của khủng long cá, khủng long cánh và khủng long bạo chúa thích nghi với đời sống của chúng?

Hướng dẫn giải

Câu 1: Giải thích tại sao khủng long bị tiêu diệt, còn những loài bò sát cỡ nhỏ trong những điều kiện ấy vẫn tồn tại và sống sót cho đến ngày nay?

Câu 2: Nêu đặc điểm chung của Bò sát?

Câu 1: Bò sát có bao nhiêu loài

a. 1500 loài

b. 2500 loài

c. 4500 loài

d. 6500 loài

Câu 2: Bò sát được chia thành mấy bộ

a. 2 bộ

b. 3 bộ

c. 4 bộ

d. 5 bộ

Câu 3: Đặc điểm của bộ Rùa là

a. Hàm không có răng, có mai và yếm

b. Hàm có răng, không có mai và yếm

c. Có chi, màng nhĩ rõ

d. Không có chi, không có màng nhĩ

Câu 4: Loài bò sát to lớn nhất là

a. Thằn lằn

b. Rùa

c. Cá sấu

d. Khủng long

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Trình bày được sự đa dạng của bò sát thể hiện ở thành phần loài, môi trường sống và tập tính.
• Trình bày được đặc điểm cấu tạo ngoài đặc trưng phân biệt 3 bộ thường gặp trong lớp bò sát.
• Giải thích được lý do sự phồn thịnh và diệt vong của khủng long.
• Chỉ ra được vai trò của bò sát trong tự nhiên và trong đời sống.
• Trình bày được các đặc điểm chung của lưỡng cư.