Sinh học 7 Bài 56: Cây phát sinh giới Động vật

- Ngay từ đầu thế kỉ XIX, người ta đã phát hiện ra những di tích của động vật trong các lớp đá, gọi là di tích hóa thạch.

- Di tích hóa thạc của lưỡng cư cổ được phát hiện cách đây 350 triệu năm. Trên di tích hóa thạch, vẫn còn mang đậm nét của cá vây chân cổ.

- Năm 1861, người ta phát hiện ra hóa thạch của chim cổ in trong đá cách nay khoảng 1.5 triệu năm. Trên hóa thạch này, vẫn còn mang nhiều đặc điểm của bò sát.

- Di tích hóa thạch của các loài động vật cổ có nhiều điểm giống động vật ngày nay.

- Những loài động vật mới được hình thành có đặc điểm giống tổ tiên của chúng.

- Vd: 

• Lưỡng cư có nguồn gốc từ cá vây chân cổ vì: lưỡng cư cổ có đặc điểm giống cá vây chân cổ: vây đuôi, di tích nắp mang, thân có vảy, nòng nọc giống cá.

• Chim cổ có nguồn gốc từ bò sát cổ vì: chim cổ có đặc điểm giống bò sát cổ: hàm có răng, có đuôi dài và ngón có vuốt.

- Theo học tuyết tiến hóa, những cơ thể có tổ chức càng giống nhau phản ánh quan hệ nguồn gốc càng gần nhau. Người ta có thể minh họa quan hệ họ hàng giữa các loài sinh vật bằng 1 cây phát sinh.

- Đặc điểm cây phát sinh:

• Cây phát sinh là một sơ đồ hình cây phát ra những nhánh từ một gốc chung (tổ tiên chung).
• Từ các nhánh đó lại phát ra những nhánh khác nhỏ hơn từ những nguồn gốc khác nhau và tận cùng là 1 nhóm động vật.
• Kích thước của các nhánh trên cây phát sinh càng lớn bao nhiều thì số loài nhánh đó càng nhiều.
• Các nhóm có cùng nguồn gốc có vị trí gần nhau thì có mối quan hệ hộ hàng gần nhau hơn.

- Ví dụ: cá, bò sát, chim, thú có quan hệ họ hàng gần với nhau hơn so với giáp xác, nhện và sâu bọ.

- Ý nghĩa cây phát sinh:

• Cho biết mức độ quan hệ họ hàng của các nhóm động vật.
• So sánh được nhánh nào có nhiều hoặc ít loài hơn nhánh khác.

Nêu ý nghĩa của cây phát sinh giới Động vật? 

Hướng dẫn giải

• Cây phát sinh giới Động vật là một sơ đồ cây phát ra những nhánh từ một gốc chung tức tổ tiên chung.
• Các nhánh đó tiếp tục phát ra các nhánh nhỏ hơn từ những gốc khác nhau và tận cùng biểu thị một nhóm động vật. 
• Kích thước các nhánh khác nhau: khi nhánh có kích thước càng lớn thì số loài của nhánh càng lớn và ngược lại. 
• Các nhóm có cùng nguồn gốc có vị trí gần nhau thì có quan hệ họ hàng càng gần nhau hơn.
• Cây phát sinh giới Động vật có ý nghĩa biểu thị mối quan hệ họ hàng giữa các nhóm động vật, cho biết toàn bộ giới Động vật đa dạng phong phú ngày nay phát sinh rù một nguồn gốc ban đầu. Đồng thời qua cây phát sinh giới Động vật người ta còn so sánh được số lượng loài giữa các nhánh. 

Câu 1: Nêu những đặc điểm lưỡng cư cổ giống lưỡng cư ngày nay?

Câu 2: Nêu những đặc điểm của chim cổ giống với bò sát ngày nay?

Câu 1: Trong các động vật dưới đây, lớp động vật nào kém tiến hóa nhất

a. Lớp giáp xác

b. Lớp bò sát

c. Lớp lưỡng cư

d. Lớp thú

Câu 2: Di tích hóa thạch Lưỡng cư cổ được phát hiện cách hiện nay bao nhiêu năm?

a. 150 triệu năm

b. 250 triệu năm

c. 350 triệu năm

d. 450 triệu năm

Câu 3: Di tích hóa thạch của chim cổ được phát hiện cách hiện nay bao nhiêu năm?

a. 150 triệu năm

b. 250 triệu năm

c. 350 triệu năm

d. 450 triệu năm

Câu 4: Đặc điểm nào của lưỡng cư cổ KHÔNG giống như cá vây chân cổ?

a. Di tích nắp mang

b. Vảy

c. Chi năm ngón

d. Vây đuôi

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Nêu được bằng chứng chứng minh mối quan hệ giữa các nhóm động vật là các di tích hóa thạch.
• Nêu được vị trí quan hệ họ hàng của các nhóm động vật trên cây phát sinh động vật.
• Rèn luyện kĩ năng quan sát so sánh, kĩ năng hoạt động nhóm.