Sinh học 7 Bài 57: Đa dạng sinh học

• Động vật phân bố rất rộng rãi trên Trái Đất. Ước tính số loài động vật hiện nay được biết có khoảng 1,5 triệu loài. Đa dạng sinh học được biểu thị bằng số lượng loài.
• Sự đa dạng về loài được thể hiện bằng sự đa dạng về đặc điểm hình thái và tập tính của từng loài.
• Có sự đa dạng về loài là do khả năng thích nghi cao của động vật đối với các điều kiện sống rất khác nhau trên các môi trường địa lí của Trái Đất như : các môi trường đới lạnh, đới ôn hòa, nhiệt đới, nhiệt đới gió mùa, hoang mạc…
• Tuy nhiên ở những môi trường có khí hậu khắc nghiệt (đới lạnh, hoang mạc), độ đa dạng thấp vì chỉ có những loài thích nghi được với điều kiện giá lạnh (môi trường đới lạnh) hoặc quá khô (hoang mạc) tồn tại.
• Còn ở những môi trường nhiệt đới khí hậu nóng ẩm, giới Thực vật phát triển phong phú, nên điều kiện sống đa dạng, tạo điều kiện cho sự thích nghi đa dạng của nhiều loài, số loài lớn, độ đa dạng cao.

- Điều kiện khí hậu: khắc nghiệt, chủ yếu là mùa đông, thời gian mùa hè ngắn, băng tuyết phủ gần như quanh năm.

- Đặc điểm sinh vật:

+ Thực vật thưa thớt, thấp lùn, chỉ có 1 số loài.

+ Động vật:

• Chỉ có 1 số ít loài tồn tại, có đặc điểm: lông rậm rạp, lớp mỡ dưới da dày để giữ nhiệt cho cơ thể và dự trữ năng lượng chống rét (gấu trắng, hải cầu, cá voi, chim cánh cụt …).
• 1 số loài có đặc điểm di cư để tránh rét, 1 số loài ngủ động để tiết kiệm năng lượng. 
• 1 số loài (chồn, cáo, cú trắng) về mùa đông màu trắng dễ lẫn tuyết, che mắt kẻ thù, về mùa hè bộ lông chuyển màu nâu hay xám, hoạt động ban ngày (thời tiết ấm hơn, tận dụng được nguồn nhiệt). 

- Điều kiện khí hậu: rất nóng và khô, vực nước rất hiểm và phân bố rải rác xa nhau. 

- Đặc điểm sinh vật:

• Thực vật nhỏ, xơ xác.

• Động vật: ít loài và có những đặc trưng đối với khí hậu khô và nóng.

- Đặc điểm của động vật thích nghi với khí hậu khô nóng (hoang mạc)

+ Cấu tạo:

• Chân dài: hạn chế ảnh hưởng của cát nóng
• Chân cao, móng rộng, đệm thịt dày: không bị lún, đệm thịt chống nóng
• Bướu mỡ lạc đà: dự trữ mỡ (nước trao đổi chất)
• Màu lông nhạt, giống màu: giống màu môi trường

+ Tập tính:

• Mỗi bước nhảy cao và xa, di chuyển bằng cách quăng thân: hạn chế tiếp xúc với cát nóng.
• Hoạt động vào ban đêm: tránh nóng ban ngày
• Khả năng đi xa tốt, nhịn khát: tìm nguồn nước

Hãy giải thích các đặc điểm thích nghi của động vật ở môi trường hoang mạc đới nóng? 

Hướng dẫn giải

- Về cấu tạo:

• Chân dài vì để nâng cơ thể cao so với cát nóng, nhảy được xa giúp di chuyển nhanh tránh được cát nóng
• móng chân rộng, đệm thịt dày để cơ thể không bị lún, đệm thịt có tác dụng chống nóng
• có bướu mỡ ở lạc đà là nơi dự trữ mỡ (nước trao đổi chất), màu lông giống màu cát dễ lẩn tránh kẻ thù

- Về tập tính:

• mỗi bước nhảy cao và xa, di chuyển bằng cách quăng thân để hạn chế sự tiếp xúc với cát nóng
• hoạt động vào ban đêm để tránh nóng ban ngày
• có khả năng di chuyển xa để tìm nguồn nước
• khả năng nhịn khát giỏi để khắc phục khí hậu khô và thời gian tìm nước lâu
• thường có tập tính chui rúc sâu vào trong cát để chống nóng

Câu 1: Tại sao động vật lại có sự đa dạng về loài? Sự đa dạng đó biểu hiện Ở những đặc điểm nào? 

Câu 2: Giải thích vì sao số loài động vật ở môi trường đới lạnh và hoang mạc đới nóng lại ít? 

Câu 1: Sự đa dạng loài được thể hiện ở

a. Số lượng loài

b. Sự đa dạng về đặc điểm hình thái của từng loài

c. Sự đa dạng về đặc điểm tập tính của từng loài

d. Tất cả các ý trên đúng

Câu 2: Số loài động vật trên Trái Đất là

a. 1 triệu loài

b. 1,5 triệu loài

c. 2 triệu loài

d. 2,5 triệu loài

Câu 3: Môi trường nào có đa dạng sinh học lớn nhất

a. Đới lạnh

b. Hoang mạc đới nóng

c. Nhiệt đới khí hậu nóng ẩm

d. Cả a và b đúng

Câu 4: Động vật nào thích nghi với đời sống ở môi trường hoang mạc đới nóng

a. Chuột nhảy

b. Gấu trắng

c. Cú tuyết

d. Cáo Bắc cực

Sau khi học xong bài này các em cần:

• Nêu được đa dạng sinh học thể hiện ở số loài, khả năng thích nghi cao của động vật với các điều kiện sống khác nhau

• Rèn luyện các kĩ năng quan sát so sánh, kĩ năng hoạt động nhóm