Giải bài tập SBT Hóa 10 Bài 17: Phản ứng oxi hóa khử

Cho phản ứng oxi hóa - khử sau: MnO₂ + 4HCl → MnCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

Chọn chất và quá trì tương ứng ở cột II ghép vào chỗ trống ở cột I cho phù hợp

Phương pháp giải

Xem lại lý thuyết phản ứng oxi hóa – khử

Hướng dẫn giải

Chất oxi hóa là chất có số oxi hoá giảm sau phản ứng → a-4

Chất khử là chất có số oxi hóa tăng sau phản ứng → b-1

Sự oxi hóa là sự nhường e → c-5

Sự khử là sự nhận e → d-6

Phương pháp giải

Xem lại lý thuyết phản ứng oxi hóa – khử

Hướng dẫn giải

Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố

→ Chọn D

Trong phản ứng: Cl₂ + H₂O → HCl + HClO, các nguyên tử Cl

A. bị oxi hoá.

B. bị khử.

C. vừa bị oxi hoá, vừa bị khử.

D. không bị oxi hoá, không bị khử.

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của Cl trước và sau phản ứng

Số oxi hóa tăng → Chất khử, bị oxi hóa

Số oxi hóa giảm → Chất oxi hóa, bị khử

Hướng dẫn giải

Ta có:

\({\mathop {Cl_2}\limits^0} + {H_2}O \to H\mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + H\mathop {Cl}\limits^{ + 1} O\)

Số oxi hóa của Cl vừa tăng, vừa giảm ⇒ Cl vừa bị oxi hoá, vừa bị khử.

⇒ Chọn C

Trong phản ứng: 2Na + Cl₂ → 2NaCl, các nguyên tử Na

A. bị oxi hoá.

B. bị khử.

C. vừa bị oxi hoá, vừa bị khử.

D. không bị oxi hoá, không bị khử.

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của Na trước và sau phản ứng

Số oxi hóa tăng → Chất khử, bị oxi hóa

Số oxi hóa giảm → Chất oxi hóa, bị khử

Hướng dẫn giải

Ta có: 

\(2\mathop {Na}\limits^0  + C{l_2}\xrightarrow{{}}2\mathop {Na}\limits^{ + 1} Cl\)

Số oxi hóa của Na tăng → Na bị oxi hóa

→ Chọn A

Cho phản ứng: M₂O_x + HNO₃ → M(NO₃)₃ +...Phản ứng trên thuộc loại phản ứng trao đổi khi x có giá trị là

A. x = 1                           

B. x = 2.   

C. x = 1 hoặc x =2           

D. x = 3.

Phương pháp giải

Phản ứng trao đổi không có sự thay đổi số oxi hóa

Hướng dẫn giải

Để phản ứng thuộc phản ứng trao đổi thì số oxi hóa của M không đổi

Số oxi hóa của M sau phản ứng là +3 => x = 3

→ Chọn D

Cho sơ đồ phản ứng sau: 

H₂S + KMnO₄ + H₂SO₄(l) → H₂O + S + MnSO₄ + K₂SO₄

Hệ số của các chất tham gia trong PTHH của phản ứng trên lần lượt là

A. 3, 2, 5.              

B. 5, 2, 3.

C. 2, 2, 5.           

D. 5, 2, 4.

Phương pháp giải

Lập phương trình phản ứng oxi hoá - khử theo phương pháp thăng bằng electron, ta thực hiện các bước sau đây:

Bước 1 : Ghi số oxi hoá của những nguyên tố có số oxi hoá thay đổi:

Bước 2 : Viết quá  trình oxi hoá và quá trình khử, cân bằng mỗi quá trình:

Bước 3 : Tìm hệ số thích hợp sao cho tổng số electron do chất khử nhường bằng tổng số electron mà chất oxi hoá nhận.

Hướng dẫn giải

5H2S + 2KMnO4 + 3H2SO4(l) → 8H2O + 5S + 2MnSO4 + K2SO4

Đáp án B

Cho dãy các chất và ion: Zn, ZnO, Fe, FeO, S, SO₂, SO₃, N₂, HBr, Cu²⁺,Br⁻ Số chất và ion có cả tính oxi hoá và tính khử là

A. 7  

B. 5   

C. 4    

D. 6

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong từng hợp chất, so sánh với các số oxi hóa có thể có của nguyên tố đó.

Hướng dẫn giải

Zn, Fe, Br⁻: chỉ có tính khử

FeO, S, SO₂, HBr, N₂: có cả tính khử và oxi hóa

ZnO, SO₃, Cu²⁺: chỉ có tính oxi hóa

⇒ Chọn B

Cho các phản ứng sau :

(a) 4HCl + PbO₂ → PbCl₂ + Cl₂ + 2H₂O

(b) HCl + NH₄HCO₃ → NH₄Cl + CO₂ + H₂O

(c) 2HCl + 2HNO₃ → 2NO₂ + Cl₂ + 2H₂O

(d) 2HCl + Zn → ZnCl₂ + H₂ 

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của HCl trong các phương trình

HCl thể hiện tính khử khi số oxi hóa tăng

Hướng dẫn giải

\(\left( a \right)4\mathop H\limits^{ + 1} \mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + Pb{O_2}\xrightarrow{{}}PbC{l_2} + \mathop {C{l_2}}\limits^0  + 2\mathop {{H_2}}\limits^{ + 1} O\)

\(\left( b \right)\mathop H\limits^{ + 1} \mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + N{H_4}HC{O_3}\xrightarrow{{}}N{H_4}\mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + \mathop {C{O_2}}\limits^{}  + \mathop {{H_2}}\limits^{ + 1} O\)

\(\left( c \right)2\mathop H\limits^{ + 1} \mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + 2HN{O_3}\xrightarrow{{}}2N{O_2} + \mathop {C{l_2}}\limits^0  + 2\mathop {{H_2}}\limits^{ + 1} O\)

\(\left( d \right)2\mathop H\limits^{ + 1} \mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + Zn\xrightarrow{{}}ZnC{l_2} + \mathop {{H_2}}\limits^{ + 1} \) 

Phương trình a, c HCl thể hiện tính khử

→ Chọn A

Khi cho Cu tác dụng với dung dịch chứa H₂SO₄ loãng và NaNO₃, vai trò của NaNO₃ trong phản ứng là

A. chất xúc tác.          

B. Chất oxi hóa.

C. môi trường.     

D. chất khử.

Phương pháp giải

Viết PTHH, xác định số oxi hóa của NaNO₃ trước và sau phản ứng

Hướng dẫn giải

3Cu + 4H₂SO₄ + 2NaNO₃ → 3CuSO₄ + Na₂SO₄ + 2NO + 4H₂O

Số oxi hóa của N giảm ⇒ NaNO₃ là chất oxi hóa

⇒ Chọn B

Cho các phản ứng:

(1) Ca(OH)₂ + Cl₂ → CaOCl₂ + H₂O

(2) 2H₂S + SO₂ → 3S + 2H₂O

(3) 2NO₂ + 2NaOH → NaNO₃ + NaNO₂ + H₂O

(4) 4KClO₃ → KCl + 3KClO₄

(5) O₃ → O₂ + O

Phản ứng oxi hoá - khử là

A. 1, 2, 3,4,5.    

B. 1,2,3.

C. 1,2, 3,4.    

D. 1,4.

Phương pháp giải

Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố

Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong từng phương trình

Hướng dẫn giải

\(Ca{\left( {OH} \right)_2} + \mathop {C{l_2}}\limits^0 \xrightarrow{{}}Ca\mathop {C{l_2}}\limits^{ - 1}  + Ca{(\mathop {Cl}\limits^{ + 1} O)_2} + {H_2}O\)

\(2{H_2}\mathop S\limits^{ - 2}  + \mathop S\limits^{ + 4} {O_2}\xrightarrow{{}}3\mathop S\limits^0  + 2{H_2}O\)

\(2\mathop N\limits^{ + 4} {O_2} + 2NaOH\xrightarrow{{}}Na\mathop N\limits^{ + 5} {O_3} + Na\mathop N\limits^{ + 3} {O_2} + {H_2}O\)

\(4K\mathop {Cl}\limits^{ + 5} {O_3}\xrightarrow{{{t^o}}}K\mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + 3K\mathop {Cl}\limits^{ + 7} {O_4}\)

\(\mathop {{O_3}}\limits^0 \xrightarrow{{}}\mathop {{O_2}}\limits^0  + \mathop O\limits^0 \)

→ (1), (2), (3), (4) là phản ứng oxi hóa-khử

→ Chọn C

Cho dung dịch X chứa KMnO₄ và H₂SO₄ (loãng) ần lượt vào các dung dịch: FeCl₂, FeSO₄, CuSO₄, MgSO₄, H₂S, HCl (đặc)

Số trường hợp có xảy ra phản ứng oxi hoá - khử là

A. 6.    

B. 4.

C. 3.    

D. 5

Phương pháp giải

KMnO₄ là chất có tính oxi hóa mạnh, xảy ra phản ứng với chất khử mạnh.

Hướng dẫn giải

Các chất có tính khử: FeCl₂, FeSO₄, H₂S, HCl

⇒ Chọn B

Cho phản ứng:

Na₂SO₃ + KMnO₄ + NaHSO₄ → Na₂SO₄ + MnSO₄ + K₂SO₄ + H₂O

Sau khi cân bằng tổng các hệ số của các chất (các số nguyên, tối giản) trong phương trình hoá học trên là

A. 23.    

B. 27.

C. 47    

D.31

Phương pháp giải

Xem lại cách cân bằng phản ứng oxi hóa - khử 

Hướng dẫn giải

5Na2SO3 + 2KMnO4 + 6NaHSO4 → 8Na2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4 + 3H2O

⇒ Tổng các hệ số là: 5 + 2 + 6 + 8 + 2 + 1 + 3 = 27

⇒ Chọn B

Trong phòng thí nghiệm, khí clo được điều chế theo phản ứng :

KMnO₄ + HCl (đặc) → KCl + MnCl₂ + Cl₂ + H₂O

Để điều chế được 1 mol khí clo, số mol KMnO₄ và HCl cần dùng lần lượt là

A. 0,2 và 2,4.    

B. 0,2 và 2,8.

C. 0,4 và 3,2.    

D. 0,2 và 4,0.

Phương pháp giải

Cân bằng PTHH trên theo phương pháp thăng bằng electron

Tính toán theo phương trình hóa học.

Hướng dẫn giải

2KMnO₄ + 16HCl (đặc) → 2KCl + 2MnCl₂ + 5Cl₂↑ + 8H₂O

 0,4 mol     3,2 mol        ←                  1 mol

→ Chọn C

Nguyên tử nitơ trong chất nào sau đây có hóa trị và số oxi hóa có cùng trị số?

A. N₂    

B. NH₃

C. NH₄Cl    

D. HNO₃

Phương pháp giải

Xem lại lý thuyết xác định số oxi hóa, hóa trị 

Hướng dẫn giải

N₂: N có hóa trị 3, số oxi hóa 0

NH₃: N có hóa trị 3, số oxi hóa -3

NH₄Cl: N có hóa trị 4, số oxi hóa -3

HNO₃: N có hóa trị 4, số oxi hóa +5

⇒ Chọn B

Cho các quá trình chuyển đổi sau đây:

a) SO₃ → H₂SO₄

b) H2SO4 → SO₂

c) HNO₃ → NO₂

d) KClO₃ → KClO₄

e) KNO₃ → KNO₂

g) FeCl₂ → FeCl₃

Hãy cho biết trong quá trình nào có phản ứng oxi hoá - khử xảy ra ?

Phương pháp giải

Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố.

Hướng dẫn giải

\(a)\,\mathop S\limits^{ + 6} {O_3}\to \,{H_2}\mathop S\limits^{ + 6} {O_4}\): không có phản ứng oxi hóa – khử.

\(b)\,{H_2}\mathop S\limits^{ + 6} {O_4}\,\,\, \to \,\,\,\,\,\mathop S\limits^{ + 4} {O_2}\): có phản ứng oxi hóa – khử.

c) \(H\mathop N\limits^{ + 5} {O_3}\,\, \to \,\,\,\,\mathop N\limits^{ + 4} {O_2}\) : có phản ứng oxi hóa – khử.

d) \(K\mathop {Cl}\limits^{ + 5} {O_3}\,\,\,\, \to \,\,\,K\mathop {Cl}\limits^{ + 7} {O_4}\) : có phản ứng oxi hóa – khử.

e) \(K\mathop N\limits^{ + 5} {O_3}\,\,\,\, \to \,\,\,\,\,K\mathop N\limits^{ + 3} {O_2}\): có phản ứng oxi hóa – khử.

g) \(\mathop {Fe}\limits^{2 + } C{l_2}\,\,\,\, \to \,\,\,\,\,\mathop {Fe}\limits^{ + 3} C{l_3}\): có phản ứng oxi hóa – khử.

Nêu một số quá trình oxi hoá - khử thường gặp trong đời sống hằng ngày.

Phương pháp giải

Quá trình oxi hóa - khử là quá trình có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố.

Hướng dẫn giải

- Đốt cháy nhiên liệu:

+ Đốt than: C + O₂ → CO₂

+ Đốt khí tự nhiên: CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O

+ Đốt gas (bếp gaz, bật lửa gaz): 2C₄H₁₀ + 13O₂ → 8CO₂ + 10H₂O

Sự hô hấp, sự quang hợp, sự han gỉ, sự thối rữa, sự nổ,...

Trong các phản ứng sau, chất nào là chất oxi hoá ? Chất nào là chất khử ?

a) 2Na + S → Na₂S

b) Zn + FeSO₄ → ZnSO₄ + Fe

Phương pháp giải

Chất khử là chất nhường (cho) electron

Chất oxi hóa là chất nhận electron

Hướng dẫn giải

a) 2Na     +    S        →       Na2S$\stackrel{}{\mathrm{}}$

Chất khử    chất oxi hóa

b)  Zn      +    FeSO4   →    ZnSO4   +   Fe

  Chất khử   chất oxi hóa

Hoàn thành PTHH của các phản ứng khi sục khí SO₂ vào dung dịch H₂S và dung dịch nước clo. Trong các phản ứng đó, SO₂ đóng vai trò chất oxi hoá hay chất khử ?

1) SO₂ + H₂S → S + H₂O

2) SO₂ + Cl₂ + H₂O → H₂SO₄ + HCl

Phương pháp giải

Xem lại lý thuyết phản ứng oxi hóa – khử

Hướng dẫn giải

1)   SO2       +      H2S    →    S    +    H2O$$

Chất oxi hóa    chất khử.

2)  SO2     +      Cl2     + H₂O → H2SO4 + HCl

 Chất khử     chất oxi hóa

ở (1) SO₂ đóng vai trò là chất oxi hóa

ở (2) SO₂đóng vai trò là chất khử.

Lập PTHH của các phản ứng oxi hoá - khử sau đây theo phương pháp thăng bằng electron:

a) Cho MnO₂, ác dụng với dung dịch axit HCl đặc thu được Cl₂, MnO₂ và H₂O

b) Cho Cu tác dụng với dung dịch axit HNO₃ đặc, nóng thu được Cu(NO₃)₂, NO₂ và H₂O

c) Cho Mg tác dụng với dung dịch H₂SO₄ đặc, nóng thu được MgSO₄, S, H₂O

Phương pháp giải

Xem lại lý thuyết phản ứng oxi hóa – khử

Hướng dẫn giải

a) \(\mathop {Mn}\limits^{ + 4} {O_2} + 4H\mathop {Cl}\limits^{ - 1}  \to \mathop {Mn}\limits^{ - 2}  + \mathop {C{l_2}}\limits^0  + 2H2O\)

\(\mathop {Mn}\limits^{ + 4}  + 2e \to \mathop {Mn}\limits^{ + 2} \)

\(\mathop {2Cl}\limits^{ - 1}  \to \mathop {C{l_2}}\limits^0  + 2e\)

b) \(\mathop {Cu}\limits^0  + 4H\mathop N\limits^{ + 5} {O_3} \to \mathop {Cu}\limits^{ + 2} {(N{O_3})_2} + 2\mathop N\limits^{ + 4} {O_2} + 2{H_2}O\)

\(\mathop {Cu}\limits^0  \to \mathop {Cu}\limits^{ + 2}  + 2e\)

\(\mathop N\limits^{ + 5}  + 2e \to \mathop N\limits^{ + 4} \)

c) \(3\mathop {Mg}\limits^0  + 4{H_2}\mathop S\limits^{ + 6} {O_4} \to 3\mathop {Mg}\limits^{ + 2} S{O_4} + \mathop S\limits^0  + 4{H_2}O\)

\(\mathop {Mg}\limits^0  \to \mathop {Mg}\limits^{ + 2}  + 2e\)

\(\mathop S\limits^{ + 6}  + 6e \to \mathop S\limits^0 \)