Giải bài tập SBT Hóa 10 Bài 18: Phân loại phản ứng trong hóa học vô cơ

Phản ứng nào sau đây không có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tố

A. Sự tương tác của natri clorua và bạc nitrat trong dung dịch

B. Sự tương tác của sắt và clo

C. Sự tác dụng của kẽm với dung dịch H₂SO₄ loãng

D. Sự phân hủy kali pemanganat khi đun nóng

Phương pháp giải

Viết PTHH của từng phản ứng, xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong từng phản ứng

Hướng dẫn giải

A. NaCl + AgNO₃ → NaNO₃ + AgCl↓

→ phản ứng trao đổi, không có sự thay đổi số oxi hóa.

B. 2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

→ phản ứng oxi hóa – khử

C. Zn + H₂SO₄ → 2ZnSO₄ + H₂

→ phản ứng oxi hóa – khử

D. 2KMnO₄ → K₂MnO₄ + 4MnO₂ + O₂

→ phản ứng oxi hóa – khử

Trong phản ứng:

Zn + CuCl₂ → ZnCl₂ + Cu, ion Cu²⁺ trong đồng (II) clorua

A. bị oxi hóa

B. bị khử

C. vừa bị oxi hóa, vừa bị khử

D. không bị oxi hóa, không bị khử

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của Cu trước và sau phản ứng.

Hướng dẫn giải

ion Cu²⁺ là oxi hóa và bị khử

⇒ Chọn B

Trong các phản ứng sau, ở phản ứng nào NH₃ đóng vai trò chất oxi hoá ?

A. 2NH₃ + 2Na → 2NaNH₂ + H₂

B. 2NH₃ + 3Cl₂ → N₂ + 6HCl

C. 2NH₃ + H₂O₂ + MnSO₄ → MnO₂ + (NH₄)₂SO₄

D. 4NH₃ + 5O₂ → 4NO + 6H₂O

Phương pháp giải

Chất oxi hóa là chất nhận electron

Hướng dẫn giải

A. NH₃ là chất oxi hóa

B. NH₃ là chất khử

C. NH₃ không thay đổi số oxi hóa

D. NH₃ là chất khử

Phản ứng nào dưới đây thuộc loại phản ứng oxi hoá - khử ?

A. 4Na + O₂ → 2Na₂O

B. Na₂O + H₂O → 2NaOH

C. NaCl + AgNO₃ → NaNO₃ + AgCl

D. Na₂CO₃ + HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂

Phương pháp giải

Phản ứng oxi hóa - khử có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố.

Hướng dẫn giải

A. \(4\mathop {Na}\limits^0  + \mathop {{O_2}}\limits^0  \to 2\mathop {N{a_2}}\limits^{ + 1} \mathop O\limits^{ - 2} \) có sự thay đổi số oxi hóa, là phản ứng oxi hóa khử

B, C, D là phản ứng trao đổi

→ Chọn A

Trong các phản ứng dưới đây, phản ứng nào không phải là phản ứng oxi hoá - khử ?

A. Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

B. FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S

C. 2FeCl₃ + Cu → 2FeCl₂ + CuCl₂

D. Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

Phương pháp giải

Phản ứng oxi hóa - khử có sự thay đổi số oxi hóa của một số nguyên tố

Hướng dẫn giải

B. FeS + 2HCl → FeCl₂ + H₂S↑ là phản ứng trao đổi

⇒ Chọn B

Trong phản ứng: Cl₂ + 2NaOH → NaCl + NaClO + H₂O phân tử clo

A. bị oxi hoá.    

C. không bị oxi hoá, không bị khử.

B. bị khử.    

D. vừa bị oxi hoá, vừa bị khử.

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của Cl trước và sau phản ứng

Hướng dẫn giải

⇒ Cl₂ vừa cho electron vừa nhận electron ⇒ Cl₂ vừa bị oxi hóa, vừa bị khử

⇒ Chọn D

Số oxi hoá của clo trong axit pecloric HClO₄ là

A. +3.    

B. +5.

C. +7.    

D. -1.

Phương pháp giải

Gọi x là số oxi hóa của Cl

Ta có: 1 + x + 4.(-2) = 0

Hướng dẫn giải

Số oxi hoá của clo trong axit pecloric HClO₄ là +7

⇒ Đáp án C

Phản ứng tự oxi hóa, tự khử (tự oxi hóa - khử) là phản ứng có sự tăng và giảm đồng thời số oxi hóa của các nguyên tử của cùng một nguyên tố. Phản ứng nào sau đây thuộc loại trên

A. Cl₂ + 2Na → 2NaCl

B. Cl₂ + H₂ → 2HCl

C. Cl₂ + H₂O → HCl + HClO

D. Cl₂ + 2NaBr → 2NaCl + Br₂

Phương pháp giải

Xác định số oxi hóa của các nguyên tố trong các PTHH trên

Hướng dẫn giải

A. \(\mathop {C{l_2}}\limits^0  + 2\mathop {Na}\limits^0  \to 2\mathop {Na}\limits^{ + 1} \mathop {Cl}\limits^{ - 1} \)

B. \(\mathop {C{l_2}}\limits^0  + \mathop {{H_2}}\limits^0  \to 2\mathop H\limits^{ + 1} \mathop {Cl}\limits^{ - 1} \)

C. \(\mathop {C{l_2}}\limits^0  + \mathop {{H_2}O}\limits^{}  \to \mathop H\limits^{} \mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + \mathop H\limits^{} \mathop {Cl}\limits^{ + 1} O\)

D. \(\mathop {C{l_2}}\limits^0  + 2\mathop {Na}\limits^{} \mathop {Br}\limits^{ - 1}  \to 2\mathop {Na}\limits^{} \mathop {Cl}\limits^{ - 1}  + \mathop {B{r_2}}\limits^0 \)

→ Chọn C

Cho 5,1 gam hỗn hợp A gồm Mg, Al, Fe, Zn tác dụng với dung dịch HCl vừa đủ thu được 3,136 lít khí (đktc). Tính tổng khối lượng muối thu được.

Phương pháp giải

Bảo toàn nguyên tố: \({n_{HCl}} = 2{n_{{H_2}}}\) 

Bảo toàn khối lượng: \({m_{kl}} + {m_{HCl}} = {m_{muoi}} + {m_{{H_2}}}\)

Hướng dẫn giải

Nhận thấy: \({n_{HCl}} = 2{n_{{H_2}}} = 2.\frac{{3,136}}{{22,4}} = 0,28mol\)

Theo định luật bảo toàn khối lượng có :

Khối lượng muối = 5,1 + 0,28.36,5 - 0,14.2 = 15,04 (gam)

Cho một lượng kim loại R hoá trị n tác dụng với dung dịch H₂SO₄ loãng rồi cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được một lượng muối khan có khối lượng gấp 5 lần khối lượng kim loại R ban đầu đem hoà tan. Xác định kim loại R.

Phương pháp giải

Xét 1 mol kim loại ứng với R (gam) tham gia phản ứng.

\(2{\rm{R}} + n{H_2}S{O_4} \to {R_2}{\left( {S{O_4}} \right)_n} + n{H_2}\)

Cứ R(gam)    → \(\left( {\dfrac{{2R + 96n}}{2}} \right)\) gam muối

Hướng dẫn giải

Xét 1 mol kim loại ứng với R (gam) tham gia phản ứng.

2R + nH₂SO₄ → R₂(SO₄)_n + nH₂

Cứ R gam → \(\left( {\frac{{2R + 96n}}{2}} \right)\) gam muối

⇒ \(\left( {\frac{{2R + 96n}}{2}} \right) = 5R\) ⇒ R = 12n, thỏa mãn với n = 2

Vậy R=24 (Mg)

Cho 1,35 gam hôn hợp gồm Cu, Mg, Al tác dụng hết với dung dịch HNO₃ thu được hỗn hợp khí gồm 0,01 moi NO và 0,04 mol NO₂. Tính khối lượng muối tạo ra trong dung dịch.

Phương pháp giải

Bảo toàn electron: 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 và 0,07 cũng chính là số mol \(NO_3^-\) tạo muối.

m_muối = m_kl + m_{gốc nitrat}

Hướng dẫn giải

Đặt x, y, z lần lượt là số mol Cu, Mg, Al.

Quá trình nhường e :

Cu → Cu²⁺ + 2e

x → x → 2x

Mg → Mg²⁺ + 2e

y → y → 2y

Al → Al³⁺ + 3e

z → z → 3z

Quá trình thu e:

\(\begin{array}{l}
\mathop N\limits^{ + 5}  + 3e \to \mathop N\limits^{ + 2} \\
\,\,\,\,\,\,\,0,03\,\,\,\,\,0,01
\end{array}\)

\(\begin{array}{l}
\mathop N\limits^{ + 5}  + 1e \to \mathop N\limits^{ + 4} \\
\,\,\,\,\,\,\,0,04\,\,\,\,\,0,04
\end{array}\)

Ta có : 2x + 2y + 3z = 0,03 + 0,04 = 0,07 và 0,07 cũng chính là số mol NO₃^- tạo muối.

Khối lượng muối nitrat là : 1,35 + 62 × 0,07 = 5,69 (gam).

Cho hỗn hợp X gồm AI và Mg tác dụng vừa đủ với 1,344 lít (đktc) hỗn hợp khí Y gồm O₂ và Cl₂. d_Y/H2 = 27,375 . Sau phản ứng thu được 5,055 gam chất rắn. Tính khối lượng của Al và Mg trong hỗn hợp ban đầu.

Phương pháp giải

- Từ giả thiết tính được: \({n_{C{l_2}}} = 0,035mol;  {n_{{O_2}}} = 0,025mol\)

Gọi x, y là số mol Mg và Al

Áp dụng ĐLBTKL và ĐLBTe:

\(\left\{ \begin{gathered}24x + 27y = 5,055 - (0,035.71 + 0,025.32)\hfill \\2x + 3y = 0,035.2 + 0,025.4 \hfill \\ \end{gathered}  \right. \Rightarrow \left\{ \begin{gathered}x \hfill \\y \hfill \\ \end{gathered}  \right.\)

Hướng dẫn giải

- Từ giả thiết tính được: nCl₂ = 0,035 mol; nO₂ = 0,025 mol

Theo ĐLBT khối lượng:

mCl₂ + mO₂ + mAl + mMg = 5,055 ⇒ mAl + mMg = 5,055 - 3,285 = 1,77 gam

Mg → Mg²⁺ + 2e

x                    2x

Al → Al³⁺  + 3e

y                   3y

Cl₂    +  2e → 2Cl^-

0,035    0,7

O₂   +   4e   →  2O^2-

0,025     0,1

Ta có: 2x + 3y = 0,17 

Suy ra x = 0,04 vfa y = 0,03

Vậy mMg = 0,04.24 = 0,96 gam

mAl = 0,03.27 = 0,81 gam

Sục hết V lít khí CO₂ (đktc) vào 100 ml dung dịch chứa NaOH 2M và Na₂CO₃ 1M, sau phản ứng thu được dung dịch chứa 24,3 gam chất tan. Xác định giá trị của V.

Phương pháp giải

Khi sục khí CO₂ vào dung dịch chứa NaOH, Na₂CO₃ thì dung dịch thu được sau phản ứng chỉ có 2 trường hợp :

Trường hợp 1: Dung dịch thu được chứa NaHCO₃  (x mol) và Na₂CO₃ (y mol).

Trường hợp 2 : Dung dịch thu được chứa NaOH (a mol) và Na₂CO₃ (b mol)

Hướng dẫn giải

Khi sục khí CO₂ vào dung dịch chứa NaOH, Na₂CO₃ thì dung dịch thu được sau phản ứng chỉ có 2 trường hợp :

Trường hợp 1: Dung dịch thu được chứa NaHCO₃ (x mol) và Na₂CO₃ (y mol)

+ Khối lượng hỗn hợp : 84x + 106y = 24,3 (1)

+ ĐLBTKL áp dụng với Na : x + 2y = 2.0,1 + 2.1.0,1 = 0,4 (2)

+ ĐLBTKL áp dụng với C : V/22,4 + 0,1 = x + y (3)

Giải hệ (1), (2), (3) được V = 3,36 lít.

Trường hợp 2 : Dung dịch thu được chứa NaOH (a mol) và Na₂CO₃ (b mol)

+ Khối lượng hỗn hợp : 40a + 106b = 24,3 (4)

+ ĐLBTKL áp dụng với Na : a + 2b = 0,4 (5)

+ ĐLBTKL áp dụng với C: V/22,4 + 0,1 = b

Giải hệ (4), (5) và (6) thấy không có nghiệm.

Cho 3,164 gam hỗn hợp 2 muối CaCO₃ và BaCO₃ ác dụng với dung dịch HCl dư, thu được 448 ml khí CO₂ (đktc). Tính thành phần % số mol của BaCO₃ trong hỗn hợp.

Phương pháp giải

Xét phản ứng: \(\overline M C{O_3} + 2HCl \to \overline M C{l_2} + C{O_2} + {H_2}O\)

\({n_{C{O_2}}} = \dfrac{{0,448}}{{22,4}} = 0,02(mol) \Rightarrow \overline M  = \dfrac{{3,164}}{{0,02}} = 158,2(g/mol)\)

Áp dụng sơ đồ đường chéo

Hướng dẫn giải

Xét phản ứng: MCO₃ + 2HCl → MCl₂ + CO₂ + H₂O

\(nC{O_2} = \frac{{0,448}}{{22,4}} = 0,02mol\)

\(M = \frac{{3,164}}{{0,02}} = 158,2(g/mol)\)

Áp dụng sơ đồ đường chéo suy ra

\({m_{BaC{O_3}}} = \frac{{58,2}}{{58,2 + 38,8}}.100\%  = 60\% \)

Cho 4 gam hỗn hợp MCO₃ và M'CO₃ vào dung dịch HCl dư thấy thoát ra V lít khí ở đktc. Dung dịch thu được đem cô cạn thấy có 5,1 gam muối khan. Xác định giá trị của V.

Phương pháp giải

1 mol muối cacbonat chuyển thành 1 mol muối clorua tạo ra 1 mol CO₂ và khối lượng muối tăng: (M + 71) - ( M + 60) = 11g.

Theo đề bài, khối lượng muối tăng : 5,1 - 4 = 1,1 (g) sẽ có 0,1 mol CO₂ thoát ra.

Hướng dẫn giải

1 mol muối cacbonat chuyển thành 1 mol muối clorua tạo ra 1 mol CO₂ và khối lượng muối tăng: (M + 71) - ( M + 60) = 11g.

Theo đề bài, khối lượng muối tăng : 5,1 - 4 = 1,1 (g) sẽ có 0,1 mol CO₂ thoát ra.

Vậy V = 2,24 lít.