Bệnh xơ gan không do rượu - Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Xơ gan không do rượu là bệnh gì?

Gan là một cơ quan thường xuyên tiếp xúc với độc tố và những mầm bệnh, có nhiệm vụ thanh lọc máu, sản xuất mật và duy trì sự sống. Tuy nhiên, gan cũng có giới hạn về khả năng chịu đựng. Nếu gan phải chịu quá nhiều thương tổn trong nhiều năm, một số tế bào sẽ trở thành mô sẹo, gọi là xơ gan. Ở giai đoạn tiến triển, mô sẹo hình thành nhiều, gan sẽ bắt đầu ngừng hoạt động và dễ dàng dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Nếu không được điều trị đúng cách, xơ gan có thể gây tử vong.

Hầu hết các tình trạng xơ gan mà chúng ta biết đều ít nhiều có liên quan đến thói quen uống nhiều rượu bia và chất có cồn nhưng cũng có trường hợp không dùng rượu cũng có thể mắc xơ gan. Bất kỳ vết sẹo nào của gan hình thành mà không phải do nguyên nhân rượu bia đều được gọi là tình trạng xơ gan không do rượu.

Những dấu hiệu và triệu chứng của xơ gan không do rượu?

Ban đầu, người bệnh có thể sẽ không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào nhưng khi tổn thương gan lan rộng, sức khỏe của người bệnh sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt.

Một số dấu hiệu và triệu chứng của xơ gan không do rượu là:

• Mất cảm giác ngon miệng;
• Buồn nôn;
• Sụt cân;
• Phù chân;
• Nữ giới đột ngột mất kinh nguyệt, nam giới có thể bị rối loạn cương dương, giảm ham muốn tình dục và phì đại tuyến vú Vàng da, vàng mắt;
• Ngứa da dữ dội (pruritis) Bụng tích tụ chất lỏng, gây sưng (cổ trướng);
• Xuất huyết nội có thể dẫn đến nôn ra máu ;
• Cực kỳ nhạy cảm với thuốc và dễ bị tác dụng phụ;
• Nếu độc tố tích tụ trong não vì gan mất dần chức năng, người bệnh có thể trở nên hay quên, đãng trí, lơ mơ và có thể không còn khả năng lao động trí não (bệnh não gan).

Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Nguyên nhân nào gây ra xơ gan không do rượu?

Trong hầu hết các trường hợp, phải mất nhiều năm viêm gan do virus mới tiến triển thành sẹo xơ gan. Hiện nay, có 5 loại virus viêm gan phổ biến là A, B, C, D và E. Trong đó, virus viêm gan C và B là có khả năng gây bệnh xơ gan không do rượu cao nhất. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% trường hợp viêm gan C mãn tính dẫn đến xơ gan. Virus viêm gan A tuy có mức độ lây nhiễm cao nhưng không có cơ hội hình thành xơ gan.

Những nguyên nhân khác của tình trạng xơ gan không do rượu là:

• Viêm gan nhiễm mỡ. Đây là tình trạng gan tích tụ quá nhiều chất béo, chiếm 5% trọng lượng gan, gây viêm gan và có thể tiến triển thành xơ gan. Bên cạnh rượu bia, tình trạng viêm gan nhiễm mỡ không do rượu cũng gây tăng sinh xơ gan nhưng nguyên nhân lại chưa được biết rõ. Tuy nhiên, các đối tượng sau có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ: người bị tiểu đường týp 2, người có rối loạn chuyển hóa mỡ, người béo phì thừa cân.
• Viêm gan tự miễn. Đây là tình trạng xơ gan do hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, tự tấn công các tế bào gan thay vì virus, vi khuẩn và các tác nhân ngoại lai khác. Gan bị tổn thương dẫn đến viêm, lâu dần có thể hóa sẹo và gây suy gan.
• Tắc nghẽn hoặc viêm ống mật. Trung bình một ngày, gan sản xuất khoảng 1 lít dịch mật. Nếu đường ống dẫn mật bị hẹp lại do tác nhân nào đó khiến cho dịch mật không đi xuống được ruột non sẽ gây nên tình trạng tắc nghẽn đường mật. Ứ động dịch mật tại gan khiến gan bị tổn thương, dẫn đến viêm gan, xơ gan mật.
• Phản ứng nghiêm trọng với thuốc hoặc chất bổ sung như methotrexate hoặc vitamin A.
• Suy tim, viêm màng tim gây nên tình trạng viêm tắc tĩnh mạch trên gan khiến gan bị ứ đọng máu, rối loạn chức năng gan nên có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan.
• Mắc ký sinh trùng sốt rét, bệnh lỵ do amip, sán lá gan thông qua đường ăn uống, thực phẩm bẩn,… sẽ gây ra những tổn thương trên gan, nếu không kịp thời điều trị chúng sẽ gây nên các biến chứng nguy hiểm trong đó có xơ gan.
• Một số tình trạng di truyền như xơ nang, thiếu alpha-1-antitrypsin, thừa sắt và bệnh Wilson.

Có khoảng 10% bệnh xơ gan không tìm được nguyên nhân, gọi là “xơ gan vô căn”. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng trong con số 10% này thực sự có nguồn gốc từ viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH).

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế dùng để chẩn đoán xơ gan không do rượu

Bác sĩ có thể phát hiện tổn thương gan bằng cách đo nồng độ của một số enzyme trong máu người bệnh. Nếu kết quả cao, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm, chụp cộng hưởng từ MRI hoặc chụp CT nhằm xác định chính xác bản chất tổn thương gan.

Trong trường hợp cần thiết, kỹ thuật sinh thiết gan sẽ được sử dụng để chẩn đoán và xác định mức độ tiến triển bệnh.

Những người bị xơ gan giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, do đó bạn cần định kỳ xét nghiệm máu hoặc kiểm tra sức khỏe.

Những phương pháp dùng để điều trị xơ gan không do rượu

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể làm chậm quá trình xơ gan, ngăn biến chứng bằng cách nhắm mục tiêu vào căn nguyên bệnh, chẳng hạn như kiểm soát bệnh viêm gan B và viêm gan C mãn tính bằng thuốc kháng virus hay dùng các thuốc ức chế hệ miễn dịch để hỗ trợ điều trị viêm gan tự miễn, giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu nếu mắc gan nhiễm mỡ không do rượu.

Nếu được điều trị đúng cách, nhiều người mắc bệnh xơ gan vẫn có thể sống một cuộc sống năng động, đặc biệt nếu bệnh chỉ mới phát hiện ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu các biến chứng nghiêm trọng xảy ra hoặc nếu gan ngừng hoạt động hoàn toàn, bác sĩ có thể phải chỉ định ghép gan. Tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với bệnh nhân ghép gan là 75%.

Những thói quen sinh hoạt nào giúp phòng ngừa xơ gan không do rượu?

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà sau có thể giúp bạn đối phó với chứng xơ gan không do rượu:

Không uống rượu Giảm lượng natri (muối) tiêu thụ trong chế độ ăn uống Xây dựng và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều loại trái cây và rau quả, protein Tránh nhiễm trùng bằng cách rửa tay thường xuyên, tăng cường hệ miễn dịch Tiêm ngừa viêm gan A và B, cúm và viêm phổi Sử dụng thuốc không kê toa, thảo mộc… cẩn thận do xơ gan gây khó khăn trong quá trình chuyển hóa thuốc hơn. Bạn cũng có thể cần phải giảm liều lượng thuốc hoặc ngừng sử dụng hoàn toàn.

Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

Trên đây là một số thông tin liên quan đến bệnh xơ gan không do rượu, hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho các bạn trong quá trình tìm hiểu và điều trị bệnh!