Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác Ngữ văn 11

- Ăng – ghen (1820 – 1895)

- Phri-đơ-rich Ăng-ghen sinh ở thành phố Barmen, tỉnh Rhein, Vương quốc Phổ trong một gia đình chủ xưởng dệt.

- Là nhà triết học, lí luận chính trị xuất sắc người Đức.

- Là nhà hoạt động cách mạng của phong trào Quốc tế cộng sản, người bạn thân thiết của Các – Mác.

- Các – Mác (1818 – 1883)

- Là nhà triết học và lí luận chính trị vĩ đại người Đức.

- Là lãnh tụ thiên tài của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới.

- Ông sáng tạo chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, xây dựng học thuyết kinh tế Mác – xít, chủ nghĩa xã hội khoa học.

- Học thuyết của ông là vũ khí lí luận và hành động của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống ách thống trị tư sản…

a. Xuất xứ - Hoàn cảnh ra đời

Văn bản “Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác” là bài điếu văn của Ăng-ghen đọc trước mộ Các Mác. Được sáng tác vào tháng 3/1883, sau khi Các Mác qua đời.

b. Bố cục: 3 phần.

+ Phần 1: Từ đầu đến “…vĩ nhân ấy gây ra”: Nhắc lại thời điểm Các Mác qua đời, tiên lượng sự mất mát, trống vắng của giai cấp vô sản, nhân dân thế giới và khoa học lịch sử trước cái chết của ông.

+ Phần 2: Tiếp đến “…không làm gì thêm nữa”: đánh giá ba cống hiến vĩ đại của Các Mác.

+ Phần 3: Phần còn lại: Giải thích vì sao Mác bị nhiều người thù ghét và vu khống nhất nhưng lại không có kẻ thù cá nhân – đánh giá sự bất tử của Mác.

- Ngắn gọn, giản dị, cùng lúc có những tác dụng:

+ Thông báo cụ thể, rõ ràng thời điểm ra đi mãi mãi của Mác

+ Sự ra đi của Mác rất đời thường, giản dị như một sự việc trong cuộc sống hàng ngày.

+ Mối quan hệ giữa cái bình thường và vĩ đại, bình thường bỗng hoá thiêng liêng

- Đánh giá khái quát về Mác: Nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại.

→ Bộc lộ niềm thương tiếc sâu sắc vì sự tổn thất, trống vắng mang tầm thế giới, nhân loại trước sự ra đi của Mác.

a. Cống hiến vĩ đại thứ nhất

- Tìm ra qui luật phát triển của lịch sử xã hội loài người. ( mang tầm vĩ mô)

- Nội dung cụ thể của quy luật :

+ Đó là lịch sử hình thành và phát triển của kinh tế xã hội

+ Đó là mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và thượmg tầng kiến trúc…

+ Mỗi giai đoạn phát triển kinh tế nhất định của một dân tộc hay một thời đại tạo ra cơ sở để phát triển thượng tầng kiến trúc tương ứng.

→ Phát hiện mới mẻ, quan trọng đến mức vĩ đại. Nó làm đảo lộn và phá sản tất cả các cách giải thích về lịch sử xã hội trước đó và đương thời. Nó trở thành hạt nhân của chủ nghĩa duy vật lịch sử

→ Cách trình bày và đánh giá giản dị, dễ hiểu thông qua cách bình luận và so sánh tương đồng.

b. Cống hiến vĩ đại thứ hai

Tìm ra giá trị thặng dư (m) và qui luật của giá trị thặng dư.

- Tác dụng của cống hiến: mang tầm vi mô, rất mới mẻ và tinh vi. Đó là qui luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa đương thời và của xã hội tư sản do phương thức ấy đẻ ra.

→ Vĩ đại hơn cống hiến 1, với cống hiến này, lập tức một ánh sáng xuất hiện

→ Chỉ cần một trong hai cống hiến Mác đã đủ trở thành nhà tư tưởng vĩ đại.

Cống hiến thứ ba.

Mác đã kết hợp giữa lí luận với thực tiến, biến các lí thuyết cách mạng khoa học thành hành động.

→ Mác không chỉ là một nhà bác học, nhà tư tưởng vĩ đại mà còn là nhà cách mạng. Ông vừa là người thầy, người đồng chí, người bạn kính trọng tin tưởng và thân yêu của giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới.

- Đánh giá tổng hợp về con người của Mác trong các mối quan hệ…

- Mác có nhiều kẻ thù vì chúng bị vạch trần chân tướng, chúng căm ghét, run sợ vì đó là sự thật mà chúng không thể chối cãi hay bác bỏ.

- Mác không có kẻ thù riêng vì mục tiêu phê phán, đấu tranh của Mác là xã hội tư sản và học thuyết phản động, duy tâm phản khoa học của chúng, chứ không phải một cá nhân cụ thể nào.

→ Hàng triệu người : Giai cấp công nhân, nhân dân lao động toàn thế giới thương tiếc ông, chính là bằng chứng hùng hồn nhất chứng tỏ sức mạnh và sự bất tử của học thuyết Mác.

- Mác là nhà tư tưởng vĩ đại nhất, nhà hoạt động cách mạng lớn, những cống hiến của Mác trở thành tài sản chung cho cả nhân loại.

- Cảm hứng tiếc thương nhưng chủ yếu nghiêng về khẳng định, ngợi ca công lao và những cống hiến vĩ đại của Mác.

- Lập luận chặt chẽ, luận điểm, luận cứ, luận chứng rõ ràng.

- Mô hình 3 phần của văn nghị luận.

- So sánh tăng tiến, trùng điệp.

Câu 1. Ăng-ghen đã sử dụng biện pháp so sánh tăng tiến để làm nổi bật tầm vóc vĩ đại của C.Mác. Biện pháp ấy được thể hiện như thế nào trong bài điếu văn?

Gợi ý làm bài:

Biện pháp so sánh tăng tiến được Ăng-ghen sử dụng ở phần hai để làm nổi bật cống hiến của C.Mác và tầm sao của một tư tưởng vĩ đại đối với thời đại

Giống như: - Đác-uyn đã tìm ra quy luật phát triển của thế giới hữu cơ.

- Mác đã tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người.

- Nét đặc biệt của bài văn tế: đề cao + ca ngợi + thương tiếc, không bi ai, khuôn sáo.

Câu 2. Giá trị nội dung và nghệ thuât trong "Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác"

Gợi ý làm bài:

- Với tư tưởng và những đóng góp to lớn ấy Mác xứng đáng trở thành một nhà tư tưởng vĩ đại trong những nhà tư tưởng vĩ đại. Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi. Đồng thời qua bài điếu văn này thì chúng ta còn cảm nhận được một tình cảm thương xót của Ăng ghen nói riêng và hàng triệu nhân dân nói chung với sự ra đi của nhà tư tưởng lỗi lạc ấy.

- Là bài văn nghị luận với lập luận chặt chẽ, lí lẽ giàu sức thuyết phục

- Nghệ thuật so sánh kết hợp kết cấu tầng bậc (tăng tiến) được sử dụng vô cùng thành công khiến bài văn càng thêm sức thuyết phục

Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu được nghệ thuật lập luận của Ăng-ghen qua biện pháp so sánh tầng bậc cùng những đóng góp vĩ đại của Mác cho nhân loại.

- Phân tích được tình cảm tiếc thương vô hạn của Ăng-ghen đối với Mác qua bài điếu văn.

- Biết ơn và trân trọng những thành quả cách mạng mà các bậc tiền bối đã tạo ra.