Luyện tập viết tiểu sử tóm tắt Ngữ văn 11

- Khái niệm: Tiểu sử tóm tắt là văn bản thông tin một cách khách quan, trung thực những nét cơ bản về cuộc đời và sự nghiệp của một cá nhân.

- Mục đích:

+ Giới thiệu cho người đọc, người nghe về người được nói tới.

+ Trong văn chương: tiểu sử tóm tắt của tác giả giúp chúng ta hiểu sâu hơn các sáng tác của họ.

- Yêu cầu:

+ Thông tin một cách khách quan, chính xác về người được nói tới.

+ Nội dung và độ dài của văn bản cần phù hợp với mục đích viết tiểu sử tóm tắt.

+ Văn phong cần cô đọng, trong sáng, không sử dụng các biện pháp tu từ.

- Cách viết tiểu sử tóm tắt

+ Chọn tài liệu để viết tiểu sử tóm tắt: Cụ thể, chính xác, chân thực và tiêu biểu:

+ Để chuẩn bị cho bài viết tiểu sử tóm tắt cần:

+ Phải sưu tầm những tài liệu tiêu biểu có liên quan ( tài liệu đó phải mạng tính cụ thể, chính xác, trung thực, toàn diện)

- Bản tiểu sử tóm tắt gồm 4 phần:

+ Nhân thân

+ Hoạt động xã hội

+ Đóng góp, thành tựu tiêu biểu

+ Đánh giá chung

Câu 1. Viết một bản tiểu sử tóm tắt dài khoảng 15 dòng và một bản tiểu sử tóm tắt khác dài khoảng 30 dòng (đối tượng không nhất thiết phải được học trong chương trình hoặc là một nhà văn).

Gợi ý làm bài:

a. Bản tóm tắt (15 dòng)

Phạm Đình Hổ sinh năm 1768, tên chữ là Tùng Niên hoặc Bỉnh Trực, tên hiệu là Đông Dã Tiều, người xã Đan Loan, huyện Đường An, nay là huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.

Ông sinh vào cuối đòi Cảnh Hưng, trong nước loạn lạc nên muốn ẩn cư. Ông học rộng nhưng chỉ đỗ tú tài. Năm 1821, vua Minh Mạng ra Bắc tuần, nghe tiếng vòi ông cho làm Hành tẩu Viện Hàn lâm, được ít lâu, ông từ chức. Năm 1826, Minh Mạng lại triệu ông cho làm Thừa chỉ Viện Hàn lâm và Quốc tử giám tế tửu. Năm sau ông xin nghỉ dưỡng bệnh và từ chức. Sau đó, ông một lần nữa trở lại làm quan, được thăng Thị giảng học sĩ. Phạm Đình Hổ mất năm 1839.

Các tác phẩm chính của ông đều viết bằng chữ Hán, bao gồm : “Lê triều hội điển ”, “Banggiao điển lệ”, “An Nam chí", “ô Châu lục"; "Kiền khôn nhất lãm”, "Ai Lao sứ trình", “Hi kinh trắc lãi", "Nhật dụng thường đàm" và nổi tiếng hơn cả là "Vũ trung tuỳ bút" (Tuỳ bút viết trong mưa), một tác phẩm đặc sắc, phản ánh được cả một chặng đường lịch sử của xã hội phong kiến suy tàn.

(Theo Phạm Đình Hổ, Vũ trung tuỳ bút, NXB Trẻ và Hội Nghiên cứu giảng dạy văn học Thành phố Hồ Chí Minh xuất bản, 1989)

b. Bản tóm tắt (30 dòng)

G.Đi-mi-tơ-rốp, nhà cách mạng lỗi lạc người Bun-ga-ri, sinh ngày 18- 6 -1882 trong một gia đình công nhân. Năm 12 tuổi, Đi-mi-tơ-rốp phải rời ghế nhà trường để làm công nhân xưởng in, 15 tuổi bắt đầu hoạt động cách mạng, 18 tuổi là Thư kí công đoàn công nhân ấn loát Xô-phi-a.

Năm 1902, Đi-mi-tơ-rốp gia nhập Đảng Xã hội dân chủ Bun-ga-ri. Khi đảng này phân liệt năm 1903, ông đứng hẳn về phái cách mạng mác xít của những người xã hội chủ nghĩa cánh tả - phái này đến năm 1919 đổi tên thành Đảng Cộng sản Bun-ga-ri và gia nhập Quốc tế Cộng sản. Năm 1913, ông ỉà đại biểu công nhân Bun-ga-ri đầu tiên trúng cử vào Nghị viện, đồng thòi có chân trong Hội đồng thành phốXô-phi-a. Trong những bài diễn văn điều trần, những cuộc tranh luận nảy lửa ở Nghị viện và Hội đồng thành phố, ông luôn tích cực bênh vực quyền lợi của người lao động. Bọn phản động thù ghét ông, nhiều lần tìm cách vu cáo, giam giữ, thậm chí âm mưu ám sát ông. Tháng 9 -1923, cuộc khởi nghĩa vũ trang của nhân dân Bun-ga-ri do Đi-mi-tơ-rốp lãnh đạo nổ ra, nhưng thất bại. Ông bị toà án phát-xít Bun-ga-ri hai lần kết án tử hình vắng mặt vào các năm 1923 và 1926.

Từ năm 1923, sau thất bại của cuộc khởi nghĩa tháng 9, Đi-mi-tơ-rốp ra nước .ngoài, hoạt động trong Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản. Năm 1933, ông bị phát-xít Đức bắt và buộc tội ông tổ chức đốt toà nhà Quốc hội ở Béc-lin, với mục đích thâm độc là tiêu diệt Đảng Cộng sản, phong trào công nhân và các lực lượng đối lập khác. Tại phiên toà ở Lai-xích, phiên toà chính trị lớn nhất của thế kỉ XX, bằng tinh thần bất khuất, dũng khí tiến công và tài năng hùng biện, Đi-mi-tơ-rốp đã chiến thắng oanh liệt. Ảm mưu của bọn phát-xít hoàn toàn thất bại và chúng buộc phải trả lại tự do cho ông. Phiên toà Lai-xích là một minh chứng hùng hồn cho khí tiết của người cách mạng; tại đó, “con người đơn độc Đi-mi-tơ-rốp không có gì ngoài lời nói của mình, lòng dũng cảm của mình, niềm xác tín của mình” đã làm cho “những tên độc tài Đức, răng nghiến ken két, vẫn phải cảm thấy rằng con người tưởng chừng không tránh khỏi cái chết này mạnh hon tất cả bộ máy chính quyền của chúng’.

Sau phiên toà Lai-xích, Đi-mi-tơ-rốp sang Liên Xô hoạt động trong phong trào cộng sản quốc tế, tham gia tích cực vào công cuộc thành lập Mặt trận nhân dãn thế giói chống phát-xít. Năm 1935, Đi-mi-tơ-rốp được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản.

Tháng 11- 1945, Đi-mi-tơ-rốp về nước. Từ năm 1946, ông làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Bun-ga-ri.

Ngày 2 - 7- 1949, Đi-mi-tơ-rốp từ trần, sau một thòi gian lâm bệnh nặng.

(Theo Đi-mi-tơ-rốp và vụ án Lai-xích, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 2003)

Câu 2. Viết bản tiểu sử tóm tắt của một người mà anh (chị) hiểu rõ và yêu quý.

Gợi ý làm bài:

G.Đi-mi-tơ-rốp, nhà cách mạng lỗi lạc người Bun-ga-ri, sinh ngày 18- 6 -1882 trong một gia đình công nhân. Năm 12 tuổi, Đi-mi-tơ-rốp phải rời ghế nhà trường để làm công nhân xưởng in, 15 tuổi bắt đầu hoạt động cách mạng, 18 tuổi là Thư kí công đoàn công nhân ấn loát Xô-phi-a.

Năm 1902, Đi-mi-tơ-rốp gia nhập Đảng Xã hội dân chủ Bun-ga-ri. Khi đảng này phân liệt năm 1903, ông đứng hẳn về phái cách mạng mác xít của những người xã hội chủ nghĩa cánh tả - phái này đến năm 1919 đổi tên thành Đảng Cộng sản Bun-ga-ri và gia nhập Quốc tế Cộng sản. Năm 1913, ông ỉà đại biểu công nhân Bun-ga-ri đầu tiên trúng cử vào Nghị viện, đồng thòi có chân trong Hội đồng thành phốXô-phi-a. Trong những bài diễn văn điều trần, những cuộc tranh luận nảy lửa ở Nghị viện và Hội đồng thành phố, ông luôn tích cực bênh vực quyền lợi của người lao động. Bọn phản động thù ghét ông, nhiều lần tìm cách vu cáo, giam giữ, thậm chí âm mưu ám sát ông. Tháng 9 -1923, cuộc khởi nghĩa vũ trang của nhân dân Bun-ga-ri do Đi-mi-tơ-rốp lãnh đạo nổ ra, nhưng thất bại. Ông bị toà án phát-xít Bun-ga-ri hai lần kết án tử hình vắng mặt vào các năm 1923 và 1926.

Từ năm 1923, sau thất bại của cuộc khởi nghĩa tháng 9, Đi-mi-tơ-rốp ra nước .ngoài, hoạt động trong Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản. Năm 1933, ông bị phát-xít Đức bắt và buộc tội ông tổ chức đốt toà nhà Quốc hội ở Béc-lin, với mục đích thâm độc là tiêu diệt Đảng Cộng sản, phong trào công nhân và các lực lượng đối lập khác. Tại phiên toà ở Lai-xích, phiên toà chính trị lớn nhất của thế kỉ XX, bằng tinh thần bất khuất, dũng khí tiến công và tài năng hùng biện, Đi-mi-tơ-rốp đã chiến thắng oanh liệt. Ảm mưu của bọn phát-xít hoàn toàn thất bại và chúng buộc phải trả lại tự do cho ông. Phiên toà Lai-xích là một minh chứng hùng hồn cho khí tiết của người cách mạng; tại đó, “con người đơn độc Đi-mi-tơ-rốp không có gì ngoài lời nói của mình, lòng dũng cảm của mình, niềm xác tín của mình” đã làm cho “những tên độc tài Đức, răng nghiến ken két, vẫn phải cảm thấy rằng con người tưởng chừng không tránh khỏi cái chết này mạnh hon tất cả bộ máy chính quyền của chúng’.

Sau phiên toà Lai-xích, Đi-mi-tơ-rốp sang Liên Xô hoạt động trong phong trào cộng sản quốc tế, tham gia tích cực vào công cuộc thành lập Mặt trận nhân dãn thế giói chống phát-xít. Năm 1935, Đi-mi-tơ-rốp được bầu làm Tổng Bí thư Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản.

Tháng 11- 1945, Đi-mi-tơ-rốp về nước. Từ năm 1946, ông làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Bun-ga-ri.

Ngày 2 - 7- 1949, Đi-mi-tơ-rốp từ trần, sau một thòi gian lâm bệnh nặng.

Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Củng cố kiến thức và kĩ năng về viết tiểu sử tóm tắt

- Tập viết tiểu sử tóm tắt theo định hướng SGK.

- Kĩ năng viết bản tiểu sử tóm tắt.

- Ý thức chọn lọc khi viết tiểu sử tóm tắt sao cho phù hợp với mục đích viết tiểu sử, với từng đối tượng, từng hoàn cảnh .