Hoá học 9 Bài 33: Thực hành: Tính chất hóa học của phi kim và hợp chất của chúng

a. Kiến thức

Bằng thực nghiệm, kiểm chứng và khắc sâu kiến thức về:

- Cacbon khử đồng (II) oxit ở nhiệt độ cao.

- Nhiệt phân muối NaHCO₃.

- Nhận biết muối cacbonat và muối clorua cụ thể.

b. Kỹ năng

- Rèn luyện kỹ năng về thực hành hóa học, giải bài tập thực hành hóa học, kỹ năng làm thí nghiệm với lượng nhỏ hóa chất.

- Rèn luyện kỹ năng quan sát, mô tả, giải thích hiện tượng và viết được các phương trình hóa học của thí nghiệm.

• Lấy hóa chất lỏng bằng ống nhỏ giọt, không được để ống nhỏ giọt của lọ hóa chất này sâng lọ hóa chất khác.
• Sử dụng axit HCl phải hết sức cẩn thận.
• Mỗi thí nghiệm cần lấy đúng, đủ số lượng, loại hóa chất.
• Khi nhỏ dung dịch vào ống nghiệm cần thao tác mọt cách từ từ, để quan sát hiện tượng được rõ ràng.
• Thu hồi hóa chất, rửa ống nghiệm, vệ sinh phòng thí nghiệm sau khi kết thúc buổi thực hành.
• Khi đun nóng ống nghiệm cần hơ nóng đều xung quanh ống nghiệm rồi mới đun tập trung tránh vỡ ống nghiệm.

- Cacbon khử đồng (II) oxit ở nhiệt độ cao:

CO khử CuO theo phương trình: CuO (đen)  +  CO     CO₂  +     Cu (đỏ)

- Nhiệt phân muối NaHCO₃:

Nhiều muối cacbonat (trừ cacbonat trung hoà của kim loại kiềm) dễ bị nhiệt phân huỷ giải phóng khí CO2

2NaHCO₃ Na₂CO₃ + H₂O + CO₂

- Nhận biết muối cacbonat và muối clorua cụ thể:

Nhận biết muối cacbonat bằng cách cho phản ứng với axit, với hiện tượng là tạo khí CO₂ không màu, mùi hắc.

Lưu ý tính tan trong nước của các muối:  Na₂CO₃ tan trong nước; còn CaCO₃ thì không tan.

a. Dụng cụ, hóa chất

- Dụng cụ: Ống nghiệm, pipet, kẹp gỗ, đèn cồn, bộ dụng cụ như hình 3.9 trang 83.

- Hóa chất: CuO, C, Ca(OH)₂.

b. Các bước tiến hành

- Lấy một ít (bằng hạt ngô) hỗn hợp đồng (II) oxit và cacbon (bột than gỗ) vào ống nghiệm.

- Lắp đặt dụng cụ như hình 3.9 trang 83.

- Đun nóng đáy ống ngiệm bằng ngon lửa đèn cồn.

- Quan sát sự thay đổi màu của hỗn hợp và hiên tượng xảy ra trong ống nghiệm đựng Ca(OH)₂

c. Hiện tượng

Hỗn hợp chất rắn trong ống nghiệm chuyển từ màu đen sang màu đỏ, khí sục vào làm cho dd Ca(OH)₂ vẫn đục trắng.

d. Giải thích

Vì đã có các phản ứng

C + 2CuO  CO₂ + 2Cu

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

a. Dụng cụ, hóa chất

- Dụng cụ:  Ống nghiệm, pipet, kẹp gỗ.

- Hóa chất: Dung dịch Cu(OH)₂, HCl.

b. Các bước tiến hành

- Lấy một thìa nhỏ NaHCO₃ vào ống nghiệm. 

- Lắp dụng cụ như hình 3.16 trang 89.

- Đun nóng đáy ống nghiệm bằng ngọn lửa đèn cồn.

- Quan sát hiện tượng xảy ra trên thành ống nghiệm và sự thay đổi ở ống nghiệm đựng Ca(OH)₂

c. Hiện tượng

Bọt khí được tạo thành đi qua ống dẫn sục vào dd Ca(OH)₂ làm cho dung dịch vẩn đục

d. Giải thích

Do xảy ra các phản ứng sau

2NaHCO₃  Na₂CO₃ + H₂O + CO₂

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O 

a. Dụng cụ, hóa chất

- Dụng cụ: ống nghiệm, kẹp gỗ, thìa lấy hóa chất.

- Hóa chất: NaCl, Na₂CO₃, CaCO₃, HCl, nước cất.

b. Các bước tiến hành

  + Đánh số các lọ hóa chất và ống nghiệm.

   + Lấy 1 thìa mỗi chất vào ống nghiệm có số tương ứng.

   + Nhỏ 2ml dd HCl vào mỗi ống nghiệm:

- Nếu không có khí thoát ra → NaCl.

- Có khí thoát ra → Na₂CO₃, CaCO₃

   + Lấy một thìa hóa chất trong 2 lọ còn lại cho vào ống nghiệm.

   + Cho 2ml nước cất, lắc nhẹ:

- Chất rắn tan → nhận ra Na₂CO₃

- Chất rắn không tan → nhận ra CaCO₃

c. Giải thích

Các phương trình hóa học đã xảy ra là:

Na₂CO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂O + CO₂

CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + H₂O + CO₂

Sau bài học cần nắm:

• Kĩ năng tiến hành thí nghiệm, quan sát hiện tượng phản ứng, giải thích và rút ra kết luận về những tính chất hóa học của phi kim và hợp chất của chúng
• Khẳng định tính đúng đắn về lý thuyết đã học.
• Vận dụng vào giải thích các hiện tượng có liên quan.
• Nâng cao kỹ năng thực hành thí nghiệm, rút kinh nghiệm cho lần sau.