Ếch ngồi đáy giếng Ngữ văn 6

146 lượt xem
Share

Nội dung bài học dưới đây nhằm giúp các em bước đầu nắm được định nghĩa về truyện ngụ ngôn, hiểu được nội dung, ý nghĩa của truyện ngụ ngôn "Ếch ngồi đáy giếng". Từ đó, biết liên hệ cốt truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế thích hợp. Mời các em cùng tham khảo nhé!

Mục lục nội dung

Ếch ngồi đáy giếng Ngữ văn 6

1. Tìm hiểu chung

- Khái quát về thể loại truyện ngụ ngôn:

+ Là truyện kể bằng văn vần hoặc văn xuôi.

+ Mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió, kín đáo truyện con người.

+ Khuyên nhủ, răn dạy người ta một bài học nào đó trong cuộc sống.

- Truyện "Ếch ngồi đáy giếng" có thể chia thành hai phần:

+ Phần 1: Từ đầu -> vị chúa tể: Ếch khi ở trong giếng.

+ Phần 2: Còn lại : Ếch khi ra khỏi giếng.

2. Đọc - hiểu văn bản

2.1. Ếch khi ở trong giếng

- "Có một con ếch sống lâu ngày trong một giếng nọ":

+ Không gian: nhỏ bé, chật hẹp, không thay đổi.

+ Cuộc sống: xung quanh chỉ có một vài con nhái, cua, ốc nhỏ... Hằng ngày ... khiếp sợ.

-> Cuộc sống chật hẹp, trì trệ, đơn giản.

- Trong cuộc sống ấy, ếch ta oai như một vị chúa tể, coi bầu trời chỉ bằng cái vung.

-> Hiểu biết nông cạn lại huyênh hoang.

-> Nghệ thuật nhân hoá.

- Môi trường hạn hẹp dễ khiến người ta kiêu ngạo, không biết thực chất mình.

=> Hoàn cảnh sống hạn hẹp sẽ ảnh hưởng đến nhận thức và thế giới xung quanh ta. Thái độ sống hợm hĩnh, coi thiên hạ bằng nửa con mắt, "ếch nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu ồm ộp". Từ đáy giếng lên bờ giếng và mặt đất, điểm nhìn đã thay đổi, nhưng tầm nhìn, cách nhìn của ếch vẫn như cũ "nó đã nhâng nháo đưa cập mắt nhìn lên bầu trời", ếch vẫn "coi trời bằng vung". Bầu trời bao la thế, mênh mông thế, nhưng đối với ếch thì vẫn nhỏ bé bình thường.

2.2. Ếch khi ra khỏi giếng

- Mưa to, nước tràn giếng đưa ếch ra ngoài.

- Không gian mở rộng với bầu trời khiến ếch ta có thể đi lại khắp nơi.

- Ếch nhâng nháo nhìn bầu trời, chả thèm để ý xung quanh.

-> Thái độ ngông nghênh, không thèm để ý đến mọi người xung quanh.

- Kết cục: Bị một con trâu di qua giẫm bẹp.

-> Nhân dân ta muốn khuyên con người: không nhận thức rõ giới hạn của mình sẽ bị thất bại thảm hại.

=> Trước đây nơi đáy giếng, ếch chỉ biết có cua, ốc, nhái, nhỏ bé mà thôi. Lên mặt đất, môi trường sống thay đổi, quan hệ trong cuộc sống đã thay đổi rất nhiều, xung quanh ếch là muôn loài, là bàn dân thiên hạ, có những tên "khổng lồ" rất đáng sợ như "con trâu". Thế nhưng ếch vừa "nghênh ngang", vừa chủ quan, "chả thèm để ý đến xung quanh… Cái giá thật đắt mà ếch phải trả đã xảy ra, ếch "đã bị một con trâu đi qua giẫm bẹp". Đó là một kết cục thật đau đớn và đáng thương.

2.3. Ý nghĩa của truyện "Ếch ngồi đáy giếng"

- Không nên coi thường người khác nếu không sẽ bị trả giá đắt, có khi là mạng sống.

- Phải biết nhận thức được những hạn chế của bản thân.

- Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp nhưng huyênh hoang.

- Khuyên nhủ người ta phải biết mở rộng tầm hiểu biết, không được chủ quan, kiêu ngạo (Thùng rỗng kêu to, dốt hay khoe chữ).

3. Tổng kết

- Về nội dung:

+ Phê phán những kẻ hiểu biết nông cạn, nhưng lại coi trời bằng vung.

+ Khuyên nhủ chúng ta cần mở rộng tầm hiểu biết, không được ngênh ngang, vênh váo.

- Về nghệ thuật:

+ Tình huống bất ngờ, hài hước, kín đáo.

+ Mượn truyện loài vật để nói bóng gió, kín đáo chuyện con người.

+ Xây dựng hình tượng gần gũi với đời sống.

+ Cách nói ngụ ngôn, cách giáo huấn tự nhiên, đặc sắc.

+ Ngắn gọn, mượn chuyện loài vật để nói điều khuyên răn bổ ích đối với con người.

4. Luyện tập

Câu 1: Em hãy sưu tầm những truyện ngụ ngôn mang đến bài học ý nghĩa cho con người.

Gợi ý trả lời:

- Truyện ngụ ngôn Kiến và Ve sầu.

- Truyện ngụ ngôn Đẽo cày giữa đường.

- Thùng rỗng kêu to.

- Ở nhà nhất mẹ nhì con, ra đường lắm kẻ còn giòn hơn ta...

Câu 2: Cảm nhận của em về truyện ngụ ngôn "Ếch ngồi đáy giếng".

Gợi ý trả lời:

Sau khi tìm hiểu truyện ngụ ngôn "Ếch ngồi đáy giếng" có thể nhận thấy rằng truyện đã nêu lên bài học nhân sinh lí thú, sâu sắc về môi trường sống, quan hệ sống, góc nhìn và tầm nhìn, thái độ sống. Khi môi trường sống, quan hệ sống đã thay đổi thì góc nhìn và tầm nhìn phải thay đổi cho phù hợp. Bài học luân lí càng giàu ý nghĩa và thiết thực đó là sự ám chỉ những kẻ sống quẩn quanh, tầm nhìn hạn hẹp thì trí năng tầm thường, kiến thức nông cạn đáng thương! Bài học ngụ ngôn khẽ nhắc mọi người phải khiêm tôn, sáng suốt, không được tự cao, tự đại, hợm mình "coi trời bằng vung", coi thiên hạ bằng nửa con mắt! Nếu cứ sống theo cách "ếch ngồi đáy giếng" thì có ngày phải trả giá đau đớn. Trong ngôn ngữ dân tộc. "Ếch ngồi đáy giếng" vừa là ngụ ngôn, vừa là thành ngữ.

5. Kết luận

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Có hiểu biết bước đầu về truyện ngụ ngôn.

- Hiểu và cảm nhận được nội dung, ý nghĩa của truyện “Ếch ngồi đáy giếng”.

- Nắm được những nét chính về nghệ thuật của truyện.

- Đặc điểm của nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn.

- Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.

- Nghệ thuật đặc sắc của truyện: mượn truyện của loài vật để nói chuyện con người, ẩn bài học triết lý; tình huống bất ngờ, hài hước, độc đáo.

146 lượt xem
Share
Ngày:02/10/2020 Chia sẻ bởi:
TẢI VỀ XEM ONLINE

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM