Kể chuyện: Cây cỏ nước Nam Tiếng Việt 5

- Các em nghe thầy cô giáo kể câu chuyện "Cây cỏ nước Nam". Sau đó, các em kết hợp với quan sát tranh kể lại câu chuyện "Cây cỏ nước Nam".

- Nêu ý nghĩa của câu chuyện "Cây cỏ nước Nam".

a. Câu hỏi: Dựa vào lời kể của cô giáo (thầy giáo) và các tranh vẽ dưới đây kể từng đoạn câu chuyện.

b. Hướng dẫn giải:

- Tranh 1: Danh y Tuệ Tĩnh dẫn học trò lên hai ngọn núi Nam Tào, Bắc Đẩu để nói một điều mà mấy chục năm nay ông nung nấu trong lòng. Điều mà ông muốn nói với học trò của mình là giá trị to lớn của cây cỏ nước Nam.

- Tranh 2: Tuệ Tĩnh kể lại khi giặc Nguyên xâm lược chiếm nước ta, vua quan nhà Trần đã lo chuẩn bị luyện tập võ nghệ rèn vũ khí chuẩn bị voi ngựa, lương thực, thuốc men .

- Tranh 3: Điều làm Vua quan nhà Trần lo nhất, khi giáp trận tất có người bị thương và đau ốm, biết lấy gì cứu chữa vì lâu nay nhà Nguyễn cấm chở thuốc men, vật dụng xuống bán cho người Nam.

- Tranh 4: Không chậm trễ, các thái y đã toả đi khắp mọi miền quê học cách chữa bệnh trong dân gian bằng cây cỏ bình thường. Từ đó các cây thuốc được mọc lên khắp nơi. Người thì lo trồng cây, người thì lo bào chế thuốc.

- Tranh 5: Câu chuyện kể về ý nghĩa và công dụng to loén của một loài cây mang lại, nó có thể chữa bệnh cứu người. Cây cỏ nước Nam đã góp phần làm cho những đạo binh thêm hùng hậu, bền bỉ, khoẻ mạnh, can trường trong cuộc chiến đấu chống kẻ thù mạnh hơn mình hàng chục lần, lớn hơn mình hàng trăm lần.

- Tranh 6: Theo ý nguyện của thầy, tất cả học trò đến trình nguyện một lòng theo con đường của người thầy học: dùng thuốc Nam chữa bệnh người Nam.

a. Câu hỏi: Kể lại toàn bộ câu chuyện.

b. Hướng dẫn giải:

Nguyễn Bá Tĩnh, tức Tuệ Tĩnh, tuy đỗ tiến sĩ đệ nhất bảng nhưng không ra làm quan. Một lần, ông dẫn các học trò đi ngược vùng Phả Lại để lên núi Nam Tào, Bắc Đẩu, 'hai ngọn núi cao uy nghi, sừng sững đối mặt với một vùng sông nước hiểm trở. Dọc hai bên đường lên núi là những bụi sâm nam lá xòe như những bàn tay, những bụi cây đinh lăng lá xanh mượt, những bụi cam thảo nam leo vướng vít cả mặt đường...

Dừng chân bên sườn núi, ông trầm ngâm nói với học trò:

- Ta đưa các con tới đây để nói cho các con biết rõ điều mà ta nghĩ, nung nấu từ mấy chục năm nay.

Vài học trò xì xào:

- Chắc hẳn là điều gì cao siêu lắm nên thầy mới nung nấu lâu đến thế?

Nguyễn Bá Tĩnh lắc đầu:

- Điều ta sắp nói vói các con không cao như núi Thái Sơn, cũng không xa như biển Bắc Hải mà gần trong tầm tay, ở ngay dưới chân các con.

Tất cả học trò đều im lặng, duy có người lớn hơn kính cẩn hỏi:

- Thưa thầy, điều thầy định nói với chúng con có phải là cây cỏ dưới chân...

- Phải, ta muốn nói về cây cỏ mà hàng ngày chúng con vẫn giẫm lên. Chúng chính là những đội quân hùng mạnh góp vào với các đạo hùng binh của các bậc thánh nhân như Hưng Đạo Vương đánh tan giặc Nguyên xâm lược.

Rồi ông từ tốn kể:

- Ngày ấy, giặc Nguyên - Mông dòm ngó nước ta. Vua quan nhà Trần lo việc phòng giữ bờ cõi rất cẩn thận. Bên cạnh việc luyện tập dân binh, triều đình còn cắt cử người đôn đốc rèn luyện vũ khí, chuẩn bị voi, ngựa, lương thực, thuốc men... Song, từ lâu nhà Nguyên đã cấm chở thuốc men, vật dụng xuống bán cho người Nam. Khi giáp trận tất có người bị thương và đau ốm, biết lấy gì cứu chữa? Không chậm trễ, các thái y tỏa đi khắp các mọi miền quê học cách chữa bệnh của dân gian bằng cây cỏ bình thường. Từ đó, vườn thuốc được lập khắp nơi. Núi Nam Tào, Bắc Đẩu chính là hai ngọn dược sơn của các vua Trần. Cây cỏ nước Nam đã góp phần làm cho những đạo binh thêm hùng hậu, khỏe mạnh.

Kể đến đây, Nguyễn Bá Tĩnh chậm rãi nói:

- Ta càng nghĩ càng thêm quý từng ngọn cây, ngọn cỏ của non sông gấm vóc tổ tiên để lại. Ta định nối gót người xưa để từ nay về sau dân ta có thể dùng thuốc Nam chữa bệnh cho dân Nam. Ta nói để các con biết ý nguyện của ta.

Tất cả học trò của ông đều khâm phục và xin một lòng theo con đường của người thầy. Từ đó đến nay, hàng trăm vị thuốc dược lấy từ cây cỏ nước Nam, tổng hợp được hàng nghìn phương thuốc dân gian để trị bệnh cứu người rất hữu hiệu.

a. Câu hỏi: Trao đổi với các bạn trong lớp về ý nghĩa câu chuyện.

b. Hướng dẫn giải: Đánh giá tài, đức to lớn của danh y Tuệ Tĩnh trong việc tìm ra những vị thuốc chữa bệnh hữu hiệu cho nhân dân từ cây cỏ nước Nam. Việc làm cao đẹp của Tuệ Tĩnh đã nhắc nhở chúng ta hãy yêu quỹ, bảo vệ thiên nhiên.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Biết cách kể câu chuyện theo từng đoạn, từng tranh.

- Kể lại được toàn bộ câu chuyện.

- Hiểu được ý nghĩa của câu chuyện "Cây cỏ nước Nam".