Tập làm văn: Cấu tạo của bài văn tả người Tiếng Việt 5

- Đọc bài văn tả người đã cho và trả lời các câu hỏi.

- Lập dàn ý cho bài văn tả người.

a. Câu hỏi: Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi:

Hạng A Cháng

Nhìn thân hình cân đối của Hạng A Cháng, tất cả các cụ già trong làng đều tấm tắc:

- A Cháng trông như một con ngựa tơ hai tuổi, chân chạy qua chín núi mười khe không biết mệt, khỏe quá! Đẹp quá!

A Cháng đẹp người thật. Mười tám tuổi, ngực nở vòng cung, da đỏ như lim, bắp tay bắp chân rắn như trắc, gụ. Vóc cao, vai rộng, người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng.

Nhưng phải nhìn Hạng A Cháng cày mới thấy hết vẻ đẹp của anh.

Anh đến chuồng trâu dắt con trâu béo nhất, khỏe nhất. Người và trâu cùng ra ruộng. A Cháng đeo cày. Cái cày của người Hmông to nặng, bắp cày bằng gỗ màu đen, vòng như hình cái cung, ôm lấy bộ ngực nở. Trông anh hùng dũng như chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận.

Tới nương, A Cháng mắc cày xong, quát một tiếng “Mổng!” và bây giờ chỉ còn chăm chắm vào công việc… Hai tay A Cháng nắm đốc cày, mắt nhìn thế ruộng, nhìn đường cày, thân hình nhoài thành một đường cong mềm mại, khi qua trái, lúc tạt phải theo đường cày uốn vòng trên hình ruộng bậc thang như một mảnh trăng lưỡi liềm. Lại có lúc được sá cày thẳng, người anh như rạp hẳn xuống, đôi chân xoải dài hoặc băm những bước ngắn, gấp gấp…

Sức lực tràn trề của A Cháng là niềm tự hào của dòng họ Hạng, một dòng họ Hmông đang định cư ở chân núi Tơ Bo.

Theo MA VĂN KHÁNG

(1) Xác định phần mở bài và cho biết tác giả giới thiệu người định tả bằng cách nào?

(2) Ngoại hình của A Cháng có những điểm gì nổi bật?

(3) Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng, em thấy A Cháng là người như thế nào?

(4) Tìm phần kết bài và nêu ý chính của nó?

(5) Từ bài văn trên, nhận xét về cấu tạo của bài văn tả người.

b. Hướng dẫn giải:

(1) Phần mở bài:

"Nhìn thân hình cân đối của Hạng A Cháng, tất cả các cụ già trong làng đều tấm tắc:

- A Cháng trông như một con ngựa tơ hai tuổi, chân chạy qua chín núi mười khe không biết mệt, khỏe quá! Đẹp quá!"

-> Tác giả giới thiệu Hạng A Cháng bằng cách đưa ra lời khen của các cụ già trong làng về thân hình của A Cháng.

(2) Ngoại hình của nhân vật A Cháng trong đoạn văn là người vô cùng khỏe mạnh, nhân vật A Cháng có những đặc điểm nổi bật được nhà văn miêu tả là: ngực nở vòng cung, da đỏ như lim, bắp tay bắp chân rắn như trắc, gụ. Vóc cao, vai rộng, người đứng thẳng như cái cột đá trời trồng; khi đeo cày, trông anh hùng dũng như một chàng hiệp sĩ cổ đeo cung ra trận, lao động rất khỏe, rất giỏi, cần cù,say mê lao động, tập trung cao độ đến mức chăm chắm vào công việc.

(3) Qua đoạn văn miêu tả hoạt động của A Cháng em thấy A Cháng là người lao động rất khỏe khoắn, giỏi giang, cần cù, say mê lao động, tập trung cao độ đến mức chăm chắm vào công việc.

(4) Nhận xét câu văn cuối:

- Câu văn cuối là phần kết bài: "Sức lực tràn trề của A Cháng là niềm tự hào của dòng họ Hạng, một dòng họ Hmông đang định cư ở chân núi Tơ Bo".

- Nội dung: Ca ngợi sức lực tràn trề của A Cháng và khẳng định đó là niềm tự hào của dòng họ Hạng.

(5) Bài văn tả người thường có ba phần:

- Mở bài: Giới thiệu người định tả.

- Thân bài:

+ Tả ngoại hình (đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng,...).

+ Tả tính cách, hoạt động (lời nói, cử chỉ, thói quen, cách cơ xử với người khác,...).

- Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.

Bài văn tả người thường có ba phần:

- Mở bài: Giới thiệu người định tả.

- Thân bài:

+ Tả ngoại hình ( đặc điểm nổi bật về tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn mặt, mái tóc, cặp mắt, hàm răng,…)/

+ Tả tính tình, hoạt động (lời nói, cử chỉ, thói quen, cách cư xử với người khác,…).

- Kết bài: Nêu cảm nghĩ về người được tả.

a. Câu hỏi: Lập dàn ý chi tiết cho bài văn tả một người trong gia đình em (chú ý những nét nổi bật về ngoại hình, tính tình và hoạt động của người đó).

b. Hướng dẫn giải:

- Mở bài: Giới thiệu về người bố của em: Em rất yêu quý bố của em, bố của em là người tuyệt vời nhất, bố luôn yêu thương em hết mực. Bố em là một thành viên quan trọng trong gia đình và luôn gánh vác mọi việc lớn nhỏ trong nhà. Bố luôn cho em những lời khuyên hữu ích và cần thiết, người đàn ông đặc biệt trong cuộc đời của em.

- Thân bài:

+ Tả ngoại hình của bố:

• Bố em đã ngoài 40 tuổi, người cao và hơi gầy
• Mái tóc đen nhưng đã điểm vài sợi tóc bạc.
• Khuôn mặt dài và trông hơi ốm.
• Đôi mắt sáng và cương nghị.
• Mũi bố cao hình dọc dừa rất đẹp.
• Bố ăn mặc rất đơn giản với bộ đồ giản dị màu sắc nhã nhặn.

+ Tả tính cách người bố:

• Bố là người luôn vui vẻ nhưng hơi khó tính.
• Khi làm việc nghiêm túc và cẩn thận trong công việc.
• Khi chơi rất hòa đồng và chơi hết mình.
• Bố luôn là người yêu thương cả nhà, lo lắng quan tâm.
• Mặc dù rất giỏi giang tháo vát nhưng bố luôn khiêm tốn với mọi người.

+ Tả hoạt động của người bố:

• Thời gian hàng ngày, bố làm công nhân trong nhà máy.
•  Công việc công nhân chiếm hết thời gian của bố.
• Sở thích của bố là nuôi chim cảnh, cho ăn, chăm sóc chúng mỗi khi rảnh rỗi.
• Bố còn phụ giúp việc nhà cho gia đình, đỡ đần với mẹ.

- Kết bài:

+ Bố là người em rất yêu quý và thần tượng.

+ Mong bố khỏe mãi để chăm lo cho chúng em trưởng thành.

+ Em cũng sẽ cố gắng học tốt, không phụ lòng công ơn của bố.

Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:

- Nắm được cấu tạo của bài văn tả người.

- Biết cách lập dàn ý cho bài văn tả người.