Tập đọc: Quang cảnh làng mạc ngày mùa Tiếng Việt 5

Quang cảnh làng mạc ngày mùa

Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng - những màu vàng rất khác nhau.

Có lẽ bắt đầu từ những đêm sương sa thì bóng tối đã hơi cứng và sáng ngày ra thì trông thấy màu trời có vàng hơn thường khi. Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng. Từng chiếc lá mít vàng ối. Tàu đu đủ, chiếc lá sắn héo lại mở năm cánh vàng tươi. Buồng chuối đốm quả chín vàng. Những tàu lá chuối vàng ối xõa xuống như những đuôi áo, vạt áo. Nắng vườn chuối đương có gió lẫn với lá vàng như những vạt áo nắng, đuôi áo nắng, vẫy vẫy. Bụi mía vàng xọng, đốt ngầu phấn trắng. Dưới sân, rơm và thóc vàng giòn. Quanh đó, con gà, con chó cũng vàng mượt. Mái nhà phủ một màu rơm vàng mới. Lác đác cây lụi có mấy chiếc lá đỏ. Qua khe giậu, ló ra mấy quả ớt đỏ chói. Tất cả đượm một màu vàng trù phú, đầm ấm lạ lùng. Không còn có cảm giác héo tàn hanh hao lúc sắp bước vào mùa đông. Hơi thở của đất trời, mặt nước thơm thơm, nhè nhẹ. Ngày không nắng, không mưa, hồ như không ai tưởng đến ngày hay đêm, mà chỉ mải miết đi gặt, kéo đá, cắt rạ, chia thóc hợp tác xã. Ai cũng vậy, cứ buông bát đũa lại đi ngay, cứ trở dậy là ra đồng ngay.

TÔ HOÀI

Nội dung chính của bài "Quang cảnh làng mạc ngày màu" là miêu tả về khung cảnh thiên nhiên làng mạc những ngày mùa. Ngôi làng như đang khoác trên mình tấm áo màu vàng. Những ngày mùa khắp nơi tràn đầy sắc màu ấm áp, niềm vui của nhười dân khi một vụ mùa bội thu. Tác giả không chỉ miêu tả ngày mùa với màu lúa chín mà còn miêu tả quang cảnh của tất cả cảnh vật của ngôi làng: như vườn quả chín, những tàu lá chuối vàng ối, những buồng chuối đốm chín,...Qua cách miêu tả tỉ mỉ cụ thể đó ta thấy được ẩn sâu trong đó là một tình yêu quê hương thiết tha trìu mến của tác giả.

- Lụi: cây cùng loại với cây cau, cao từ 1 đến 2 mét; lá xẻ hình quạt; thân nhỏ thẳng và rắn, thường dùng làm gậy

- Kéo đá: dùng trâu bò để kéo con lăn bằng đá để xiết cho thóc rụng khỏi thân lúa.

Câu hỏi: Kể tên những sự vật trong bài có màu vàng và từ chỉ màu vàng đó? 

Hướng dẫn giải:

- Những sự vật trong bài có màu vàng và từ chỉ màu vàng là:

+ Nắng – vàng hoe

+ Xoan – vàng lịm

+ Lá mít – vàng ối

+ Tàu đu đủ, lá sắn héo – vàng tươi

+ Buồng chuối – chín vàng

+ Tàu lá chuối - vàng ối

+ Bụi mía – vàng xọng

+ Rơm, thóc – vàng giòn

+ Gà, chó – vàng mượt

+ Mái nhà rơm – vàng mới

+ Tất cả - một màu vàng trù phú, đầm ấm

Câu hỏi: Hãy chọn một từ chỉ màu vàng trong bài và cho biết từ đó gợi cho em cảm giác gì?

Hướng dẫn giải:

+ Lúa - Vàng xuộm: Màu vàng đậm, lúa vàng màu xuộm là lúa đã chín.

+ Nắng - Vàng hoe: Màu vàng nhạt, tươi, ánh lên, nắng vàng hoe giữa mùa đông là nắng đẹp, không gay gắt, nóng bức.

+ Xoan - Vàng lịm: Màu vàng của quả chín, gợi cảm giác rất ngọt.

+ Vàng ối: Vàng rất đậm, đều khắp trên mặt lá.

+ Vàng tươi: Màu vàng sáng.

+ Chín vàng: Màu vàng tươi đẹp tự nhiên của quả chín.

+ Vàng xọng: Màu vàng gợi cảm giác mọng nước.

+ Vàng giòn: Màu vàng của vật được phơi già nắng, tạo cảm giác giòn đến có thể gãy ra.

+ Vàng mượt: Màu vàng gợi tả những con vật béo tốt, có bộ lông óng ả, mượt mà.

+ Vàng mới: Vàng và mới.

+ Vàng trù phú, đầm ấm: Màu vàng gợi sự giàu có, ấm no.

Câu hỏi: Những chi tiết nào về thời tiết và con người đã làm cho bức tranh làng quê thêm đẹp và sinh động?

Hướng dẫn giải:

- Những chi tiết về thời tiết:

+ Quang cảnh: "Không còn có cảm giác héo tàn, hanh hao lúc sắp bước vào mùa đông. Hơi thở của đất trời, mặt nước thơm thơm, nhè nhẹ. Ngày không nẳng, không mưa."

+ Thời tiết của ngày mùa vừa thuận lợi cho vụ gặt hái lại vừa khiến cho bức tranh làng quê thêm hoàn hảo và sinh động.

- Những chi tiết về con người:

+ "... không ai tưởng đến ngày hay đêm, mà chỉ mải miết đi gặt, kéo đá, cắt rạ, chia thóc hợp tác xã. Ai cũng vậy, cứ buông bát đũa lại đi ngay, cứ trở dậy là ra đồng ngay."

+ Nổi bật trong bức tranh là hình ảnh những con người chăm chỉ, mải miết, say mê với công việc, tạo nên cảnh lao động trong ngày mùa tràn đầy sức sống.

Câu hỏi: Bài văn thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với quê hương?

Hướng dẫn giải:

- Thể hiện một tình yêu thiên nhiên nồng nàn của tác giả đồng thời qua đó thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của tác giả đối với nơi chôn rau cắt rốn của mình.

- Cảnh ngày mùa được tả rất đẹp thể hiện tình yêu của người viết đối với cảnh tượng đó, với quê hương.

Qua bài học các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Hiểu các từ ngữ, phân biệt sắc thái của những từ đồng nghĩa chỉ màu sắc.

- Hiểu được nội dung mà tác giả gởi gắm trong tác phẩm: Đó là tình yêu quê hương tha thiết.