Luyện từ và câu: Đại từ Tiếng Việt 5
Nội dung bài học dưới đây nhằm giúp các em hiểu hơn về đại từ. Từ đó, các em sẽ biết cách nhận diện và phân tích đại từ trong một văn bản cụ thể. Chúc các em học tập thật tốt nhé!
Mục lục nội dung
1. Nội dung bài học
- Giải thích các từ in đậm được dùng trong những ngữ liệu đã cho.
- Dùng đại từ thay thế cho danh từ bị lặp lại nhiều lần.
2. Nhận xét
2.1. Giải câu 1 trang 92 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Các từ in đậm dưới đây được dùng để làm gì?
(1) Hùng nói: "Theo tớ, quý nhất là lúa gạo. Các cậu có thấy ai không ăn mà sống được không?"
Quý và Nam cho là có lí
(2) Chích bông sà xuống vườn cải. Nó tìm bắt sâu bọ.
b. Hướng dẫn giải:
- Ở đoạn (1) các từ in đậm dùng để xưng hô.
- Ở đoạn (2) từ in đậm dùng để chỉ chích bông, dùng để xưng hô. Nó tránh được hiện tượng lặp từ trong câu.
2.2. Giải câu 2 trang 92 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Cách dùng những từ in đậm dưới đây có gì giống cách dùng các từ nêu ở bài tập 1?
(1) Tôi rất thích thơ. Em gái tôi cũng vậy.
(2) Lúa gạo hay vàng đều đáng quý. Thời gian cũng thế. Nhưng quý nhất là người lao động.
b. Hướng dẫn giải: Cách dùng từ in đậm trên cũng giống cách dùng các từ ở bài tập 1. Nó cũng được dùng để thay thế cho những từ khác nhằm tránh hiện tượng lặp từ (từ vậy thay cho từ thích, từ thế thay cho từ quý).
3. Ghi nhớ
Đại từ là từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ (hoặc cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ) trong câu cho khỏi lặp lại các từ ấy.
4. Luyện tập
4.1. Giải câu 1 trang 92 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Các từ ngữ in đậm trong đoạn thơ sau được dùng để chỉ ai? Những từ ngữ đó được viết hoa nhằm biểu lộ điều gì?
Mình về với Bác đường xuôi
Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người
Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời
Áo nâu túi vải, đẹp tươi lạ thường!
Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo
Nhớ chân Người bước lên đèo
Người đi, rừng núi trông theo bóng Người.
TỐ HỮU
b. Hướng dẫn giải: Các từ in đậm trong đoạn thơ trên để chỉ Bác Hồ - chủ tịch Hồ Chí Minh. Những từ ngữ đó được viết hoa nhằm biểu lộ sự tôn kính với Bác.
4.2. Giải câu 2 trang 93 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi: Tìm những đại từ được dùng trong bài ca dao sau:
- Cái cò, cái vạc, cái nông,
Sao mày giẫm lúa nhà ông, hỡi cò?
- Không không, tôi đứng trên bờ,
Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi.
Chẳng tin, ông đến mà coi,
Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia.
b. Hướng dẫn giải:
- Cái cò, cái vạc, cái nông,
Sao mày giẫm lúa nhà ông, hỡi cò?
- Không không, tôi đứng trên bờ,
Mẹ con cái diệc đổ ngờ cho tôi.
Chẳng tin, ông đến mà coi,
Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia.
4.3. Giải câu 3 trang 93 SGK Tiếng Việt lớp 5
a. Câu hỏi:
Dùng đại từ ở những ô thích hợp để thay thế cho danh từ bị lặp lại nhiều lần trong mẩu chuyện sau:
Con chuột tham lam
Chuột ta gặm vách nhà. Một cái khe hở hiện ra. Chuột chui qua khe và tìm được rất nhiều thức ăn. Là một con chuột tham lam nên chuột ăn nhiều quá, nhiều đến mức bụng chuột phình to ra. Đến sáng, chuột tìm đường trở về ổ, nhưng bụng to quá, chuột không sao lách qua khe hở được.
b. Hướng dẫn giải:
Con chuột tham lam
Chuột ta gặm vách nhà. Một cái khe hở hiện ra. Chuột chui qua khe và tìm được rất nhiều thức ăn. Là một con chuột tham lam nên nó ăn nhiều quá, nhiều đến mức bụng nó phình to ra. Đến sáng, chuột tìm đường trở về ổ, nhưng bụng to quá, nó không sao lách qua khe hở được.
5. Tổng kết
Sau khi học xong bài này, các em cần nắm một số nội dung chính như sau:
- Nhận diện và phân tích được đại từ trong một văn bản cụ thể.
- Biết cách sử dụng đại từ trong văn nói và văn viết.
Tham khảo thêm
- doc Tập đọc: Cái gì quý nhất Tiếng Việt 5
- doc Chính tả Nhớ - viết: Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên sông Đà Tiếng Việt 5
- doc Luyện từ và câu: Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên (tuần 9) Tiếng Việt 5
- doc Kể chuyện: Kể chuyện được chứng kiến hoặc tham gia (tuần 9)
- doc Tập đọc: Đất Cà Mau Tiếng Việt 5
- doc Tập làm văn: Luyện tập thuyết trình, tranh luận Tiếng Việt lớp 5
- doc Tập làm văn: Luyện tập thuyết trình, tranh luận (tiếp theo) Tiếng Việt 5
