Tập làm văn: Ôn tập về tả con vật Tiếng Việt 5

- Nắm được cách làm một bài văn miêu tả vè con vật.

- Rèn kĩ năng viết một bài văn miêu tả con vật.

- Viết được đoạn văn miêu tả hình dáng một con vật.

Câu hỏi:

Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi:

Chim hoạ mi hót

Chiều nào cũng vậy, con chim hoạ mi ấy không biết từ phương nào bay đến đậu trong bụi tầm xuân ờ vườn nhà tôi mà hót.

Hình như nó vui mừng vì suốt ngày đã được tha hồ rong ruổi bay chơi trong khắp trời mây gió, uống bao nhiêu nước suối mát lành trong khe núi. Cho nên những buổi chiều tiếng hót có khi êm đềm, có khi rộn rã, như một điệu đàn trong bóng xế mà âm thanh vang mãi giữa tĩnh mịch, tường như làm rung động lớp sương lạnh mờ mờ rủ xuống cỏ cây.

Hót một lúc lâu, nhạc sĩ giang hồ không tên không tuổi ấy từ từ nhắm hai mắt lại, thu đầu vào lông cổ, im lặng ngủ, ngủ say sưa sau một cuộc viễn du trong bóng đêm dày.

Rồi hôm sau, khi phương đông vừa vẩn bụi hồng, con hoạ mi ấy lại hót vang lừng chào nắng sớm. Nó kéo dài cổ ra mà hót, tựa hồ nó muốn các bạn xa gần đâu đó lắng nghe. Hót xong, nó xù lông rũ hết những giọt sương rồi nhanh nhẹn chuyền từ bụi nọ sang bụi kia, tìm vài con sâu ăn lót dạ, đoạn vỗ cánh bay vút đi.       

a) Bài văn trên gồm mấy đoạn ? Nội dung chính của mỗi đoạn là gì ?

b) Tác giả bài văn quan sát chim hoạ mi hót bằng những giác quan nào ?

c) Em thích những chi tiết và hình ảnh so sánh nào ? Vì sao ?

Hướng dẫn giải:

a) Bài văn "Chim họa mi hót" gồm có bốn đoạn cụ thể như sau:

- Đoạn 1 (Câu đầu) - (Mở bài tự nhiên)

Giới thiệu sự xuất, hiện của chim hoạ mi vào các buổi chiều.

- Đoạn 2 (tiếp theo đến mờ rủ xuống cỏ cây)

Tả tiếng hót đặc biệt của hoạ mi vào buổi chiều.

- Đoạn 3 (tiếp theo đến cuộc viễn du trong bóng đêm dày).

Tả cách ngủ rất đặc biệt của họa mi trong đêm.

- Đoạn 4 phần còn lại - (Kết bài không mở rộng)

Tả cách hót chào nắng sớm rất đặc biệt của họa mi

b) Tác giả quan sát chim hoạ mi bằng nhiều, giác quan:

- Đầu tiên là bằng thị giác (mắt):

+ Thể hiện qua những chi tiết sau:

• Nhìn thấy chim hoạ mi bay đến đậu trong bụi tầm xuân

• Thấy hoạ mi nhắm mắt, thu đầu vào lông cổ ngủ khi đêm đến 

• Thấy hoạ mi kéo dài cổ ra mà hót, xù lông giũ hết những giọt sương, nhanh nhẹn chuyền bụi nọ sang bụi kia, tìm sâu ăn lót dạ rồi vỗ cánh bay đi.

- Thứ hai là bằng thính giác (tai):

+ Thể hiện qua những chi tiết sau:

• Nghe tiếng hót của chim hoạ mi vào các buổi chiều (khi êm đềm, khi rộn rã, như một điệu đàn trong bóng xế, ăm thanh vang mãi trong tĩnh mịch, tưởng như làm rung động lớp sương lạnh),

• Nghe tiếng hót vang lừng chào nắng sớm của nó vào các buổi sáng.

c) Em rất thích hình ảnh so sánh trong bài văn "Chim họa mi hót" là hình ảnh sau:

"Tiếng hót có khi êm đềm, có khi rộn rã như một điệu đàn trong bóng xế, âm thanh vang mãi trong tĩnh mịch... vì hình ảnh so sánh đó gợi tả rất đúng, rất đặc biệt tiếng hót hoạ mi âm vang trong buổi chiều tĩnh mịch."

--> Vì đây là hình ảnh so sánh duy nhất trong bài văn.

Câu hỏi:

Viết một đoạn văn khoảng 5 câu tả hình dáng (hoặc hoạt động) của một con vật mà em yêu thích.

Hướng dẫn giải:

Đoạn văn tham khảo 1:

Nhà em có nuôi một con gà mái. Gà mái có một bộ lông óng ả. Bao quanh cái cổ là một lớp lông mịn và mềm như nhung. Đôi chân nhỏ bao bọc bởi một lớp vảy sừng màu vàng sậm. Mỗi khi em nghe tiếng cục ta cục tác là biết gà mái nhà em đang đẻ trứng, thường nhưunxg quả trứng này được gà mái mẹ rất nâng niu ấp đến khi nở thành con. Đến khi nở thành những chú gà con, gà mái dẫn đàn con của mình đi tìm thức ăn, mỗi lần có con vạt lại xuất hiện gà mái lại xù bộ lông của mình lên để bảo vệ đàn con. Đôi mắt gà mái lúc đó ươn ướt nước mắt.

Đoạn văn tham khảo 2:

Trong số con vật mà em sợ nhất đó chính là con chuột. Một lần nọ em đã tận mắt thấy cảnh Nơ bắt chuột. Em vô cùng sợ và hét lên, nhưng nhìn cách Nơ bắt chuột em cảm thấy thán phục vô cùng. Nơ không gây ra tiếng động vì sợ chuột chạy mất, khi không gian vắng lặng thì một chú chuột nhắt từ trong lu gạo chui ra, kêu chít chít. Chuột ta có vẻ nghênh ngang đắc chí, nghĩ rằng người đã đi hết, thế là chuột ta tiến thẳng lại phía lu gạo để ăn tiếp. Giữa lúc chuột nhắt đang đắc ý không hề cảnh giác thì Nơ xông ra sập bẩy kêu cái cạch, thế lag chuột đã bị túm gọn trong chiếc lồng sắt.

Qua bài học này các em cần nắm một số nội dung chính sau:

- Nắm được cách làm một bài văn miêu tả về con vật.

- Vận dụng trả lời câu hỏi SGK.