Ôn tập giữa học kì II (tiết 7) Tiếng Việt 5

- Đồng nghĩa, nghĩa chuyển, nhân hóa, những từ chỉ sự vật.

- Chọn đáp án đúng dựa vào bài đọc.

- Rèn luyện kĩ năng đọc thầm.

Mùa thu, trời như một chiếc dù xanh bay mãi lên cao. Các hồ nước quanh làng như mỗi lúc một sâu hơn. Chúng không còn là một hồ nước nữa, chúng là những cái giếng không đáy, ở đó ta có thể nhìn thấy bầu trời bên kia trái đất.

Những con nhạn bay thành đàn trên trời cao, như một đám mây mỏng lướt qua thôn làng. Gieo xuống những tiếng kêu mát lành, trong veo sương sớm, khiến tim tôi vang lên dịu dàng những câu thơ không nhớ đã thuộc từ bao giờ.

Trẻ con lùa bò ra bãi đê. Con đê rực lên màu vàng của đàn bò đủng đỉnh bước. Ngỡ đấy là một con đê vàng đang uốn lượn. Những cánh đồng lúa xanh mướt, dập dờn trong gió nhẹ; chúng đuổi nhau mãi, đuổi nhau mãi từ ven làng đến tít tắp chân đê.

Trong làng, mùi ổi chín quyến rũ. Những buồng chuối trứng cuốc vàng lốm đốm. Đâu đó thoảng hương cốm mới.

Bên bờ nông giang vắt qua cánh đồng, giữa những tốp trẻ con, bay lên những ngọn khói xanh lơ. Bọn trẻ xua xua tay vào ngọn khói và hát câu đầu dao cổ nghe vui tai:

Khói về rứa ăn cơm với cá

Khói về ri lấy đá chập đầu

Chúng cứ hát mãi, hát mãi cho đến lúc những ngọn khói tan biến vào không gian mênh mông. Không gian như một cái chuông lớn vô cùng treo suốt mùa thu, âm vang mãi tiếng ca của trẻ con và tiếng cựa mình của cây cối, đất đai.

Mùa thu. Hồn tôi hóa thành chiếc sáo trúc nâng ngang môi chú bé ngồi vắt vẻo trên lưng trâu. Và mùa thu vang lên những âm thanh xao động đồng quê.

Theo Nguyễn Trọng Tạo

Nông giang: sông đào phục vụ sản xuất nông nghiệp

Rứa (tiếng Trung Bộ): thế, như thế

Ri (tiếng Trung Bộ): thế này, như thế này

Câu hỏi:

Nên chọn tên nào đặt cho bài văn trên ?

a) Mùa thu ở làng quê

b) Cánh đồng quê hương

c) Âm thanh mùa thu

Hướng dẫn giải:

Đáp án: a - Mùa thu ở làng quê.

Câu hỏi:

Tác giả cảm nhận mùa thu bằng những giác quan nào ?

a) Chỉ bằng thị giác (nhìn).

b) Chỉ bằng thị giác và thính giác (nghe).

c) Bằng cả thị giác, thính giác và khứu giác (ngửi).

Hướng dẫn giải:

Đáp án: c - Bằng cả thị giác, thính giác và khứu giác (ngửi).

Câu hỏi:

rong câu "Chúng không còn là hồ nước nữa.. chúng là những cái giếng không đáy, ở đó ta có thể nhìn thấy bầu trời bên kia trái đất", từ đó chỉ sự vật gì ?

a) Chỉ những cái giếng.

b) Chỉ những hồ nước.

c) Chỉ làng quê.

Hướng dẫn giải:

Đáp án b: Chỉ những hồ nước.

Câu hỏi:

Vì sao tác giả có cảm tưởng nhìn thấy bầu trời bên kia trái đất ?

a) Vì bầu trời mùa thu rất cao nên tác giả có cảm tưởng đó là bầu trời bên kia trái đất.

b) Vì bầu trời mùa thu rất xanh nên tác giả có cảm tưởng đó là một bầu trời khác.

c) Vì những hồ nước in bóng bầu trời là "những cái giếng không đáy" nên tác giả có cảm tưởng nhìn thấy ở đó bầu trời bên kia trái đất.

Hướng dẫn giải:

Đáp án c - Vì những hồ nước in bóng bầu trời là "những cái giếng không đáy" nên tác giả có cảm tưởng nhìn thấy ở đó bầu trời bên kia trái đất.

Câu hỏi:

Trong bài văn có những sự vật nào được nhân hoá ?

a) Đàn chim nhạn, con đê và nhũng cánh đồng lúa.

b) Con đê, những cánh đồng lúa và cây cối, đất đai.

c) Những cánh đồng lúa và cây cối, đất đai.

Hướng dẫn giải:

Đáp án c - Những cánh đồng lúa và cây cối, đất đai.

Câu hỏi:

Trong bài văn có mấy từ đồng nghĩa với từ xanh ?

a) Một từ. Đó là từ : ...

b) Hai từ. Đó là các từ : ...

c) Ba từ. Đó là các từ :

Hướng dẫn giải:

Đáp án b - Hai từ. Đó là các từ : ... (Vì hai từ. Đó là: “xanh mướt, xanh lơ”)

Câu hỏi:

Trong các cụm từ chiếc dù, chân đê, xua xua tay, những từ nào mang nghĩa chuyển ?

a) Chỉ có từ chân mang nghĩa chuyển.

b) Có hai từ dù và chân mang nghĩa chuyển.

c) Cả ba từ dù, chân, tay đều mang nghĩa chuyển.

Hướng dẫn giải:

Đáp án a - Chỉ có từ chân mang nghĩa chuyển.

Câu hỏi:

Từ "chúng" trong bài văn được dùng để chỉ những sự vật nào ?

a) Các hồ nước.

b) Các hồ nước, bọn trẻ.

c) Các hồ nước, những cánh đồng lúa, bọn trẻ.

Hướng dẫn giải:

Đáp án c - Các hồ nước, những cánh đồng lúa, bọn trẻ.

Câu hỏi:

Trong đoạn thứ nhất (4 dòng đầu) của bài văn, có mấy câu ghép ?

a) Một câu. Đó là câu : ...

b) Hai câu. Đó là cấc câu : ...

c) Ba câu. Đó là các câu : ... 

Hướng dẫn giải:

Đáp án a - Vì  có một câu. Đó là câu: “Chúng không còn là hồ nước nữa, chúng là những cái giếng không đáy, ở đó ta có thể nhìn thấy bầu trời bên kia trái đất”).

Câu hỏi:

Hai câu "Chúng cứ hát mãi, hát mãi cho đến lúc những ngọn khói tan biến vào không gian mênh mông. Không gian như một cái chuông lớn vô cùng treo suốt mùa thu, âm vang mãi tiếng ca của trẻ con và tiếng cựa mình của cây cối, đất đai" liên kết với nhau bằng cách nào ?

a) Bằng cách thay thế từ ngữ. Đó là từ thay cho từ...

b) Bằng cách lặp từ ngữ. Đó là từ...

c) Bằng cả hai cách thay thế và lặp từ ngữ.

Hướng dẫn giải:

Đáp án b - Đó là từ không gian.

Qua bài học này các em cần nắm được cách đọc thầm, và chọn phương án đúng từ bài đọc.

- Vận dụng giải bài tập SGK.