Tiếng Việt lớp 5 bài 35B: Ôn tập 2

1. Hoạt động thực hành

Câu 1: Điền vào chỗ trống:

(1) ... non dễ uốn.

(2) ... già măng mọc.

(3) ... lên ba, cả nhà học nói.

(4) Trẻ ... như búp trên cành.

(5) Trẻ em hôm nay, thế giới ngày ...

Hướng dẫn giải:

(1) Tre non dễ uốn.

(2) Tre già măng mọc.

(3) Trẻ lên ba, cả nhà học nói.

(4) Trẻ em như búp trên cành.

(5) Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai.

Câu 2: Dưới đây là một câu chuyện em đã học từ lớp 3. Giả sử em là một chữ cái (hoặc một dấu câu) làm thư kí cuộc họp, em hãy viết biên bản cuộc họp ấy:

Cuộc họp của chữ viết

Vừa tan học, các chữ cái và dấu câu đã ngồi lại họp. Bác Chữ A dõng dạc mờ đầu:

- Thưa các bạn ! Hôm nay, chúng ta họp để tìm cách giúp đỡ em Hoàng. Hoàng hoàn toàn không biết chấm câu. Có đoạn văn em viết thế này: "Chú lính bước vào đầu chú. Đội chiếc mũ sắt dưới chân. Đi đôi giày da trên trán lấm tấm mồ hôi".

Có tiếng xì xào:

- Thế nghĩa là gì nhỉ?

 Nghĩa là thế này: "Chú lính bước vào. Đầu chú đội chiếc mũ sắt. Dưới chân đi đôi giày da. Trên trán lấm tấm mồ hôi".

Tiếng cười rộ lên. Dấu Chấm nói:

- Theo tôi, tất cả là do cậu này chẳng bao giờ để ý đến dấu câu. Mỏi tay chỗ nào, cậu ta chấm chỗ ấy.

Cả mấy dấu câu đều lắc đầu:

- Ẩu thế nhỉ!

Bác Chữ A đề nghị:

- Từ nay, mỗi khi em Hoàng định chấm câu, anh Dấu Chấm cần yêu cầu Hoàng đọc lại câu văn một lần nữa đã. Được không nào ?

Phỏng theo TRẦN NINH HỒ

Hướng dẫn giải:

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BIÊN BẢN HỌP (Lớp 5C)

1. Thời gian, địa điểm

- Thời gian: 16h30’, ngày 18/5/2018.

- Địa điểm: lớp 5C, Trường Tiểu học Hùng Vương.

2. Thành viên tham dự: các chữ cái và dấu câu

- Chủ tọa, thư kí:

+ Chủ tọa: bác Chữ A.

+ Thư kí: Chữ C.

3. Nội dung cuộc họp

- Bác Chữ A phát biểu: Mục đích cuộc họp - tìm cách giúp đỡ Hoàng không biết chấm câu. Tình hình hiện nay: Vì Hoàng hoàn toàn không biết chấm câu nên đã viết những câu rất vô nghĩa.

- Anh Dấu Chấm phân tích nguyên nhân: Khi viết, Hoàng không để ý đến các dấu câu, mỏi tay chỗ nào, chấm chỗ ấy.

- Đề nghị của Bác Chữ A và cách giải quyết, phân việc: Từ nay, mỗi khi Hoàng định chấm câu, Anh Dấu Chấm phải yêu cầu Hoàng đọc lại câu văn. Anh Dấu Chấm có trách nhiệm giám sát Hoàng thực hiện nghiêm túc điều này.

- Tất cả các chữ cái và dấu câu tán thành ý kiến của chủ tọa.

- Cuộc họp kết thúc vào 17h30, ngày 18/5/2018.

Người lập biên bản kí

Chữ C

Câu 3: Thi đọc.

Hướng dẫn giải:

Các nhóm lần lượt chơi hái hoa:

- Em đọc một đoạn trong bài tập đọc từ bài 29A đến bài 34C.

- Trả lời một, hai câu hỏi của các bạn về bài đọc.

- Nghe đánh giá của thầy cô và các bạn.

Câu 4: Đọc bài thơ sau và trả lời câu hỏi:

Trẻ con ở Sơn Mỹ

(Trích)

Cho tôi nhập vào chân trời các em

Chân trời ngay trên cát

Sóng ồn ào phút giây nín bặt

Ôi biển thèm hóa được trẻ thơ

Tóc bết đầy nước mặn

Chúng ùa chạy mà không cần tới đích

Tay cầm cành củi khô

Vớt từ biển những vỏ ốc âm thanh

Mặt trời chảy trên bàn tay nhỏ xíu

Gió à à u u như ngàn cối xay xay lúa

Trẻ con là hạt gạo của trời

Cho tôi nhập vào chân trời các em

Hoa xương rồng chói đỏ

Tuổi thơ đứa bé da nâu

Tóc khét nắng màu râu bắp

Thả bò những ngọn đồi vòng quanh tiếng hát

Nắm cơm khoai ăn với cá chuồn

Chim bay phía vầng mây như đám cháy

Phía lời ru bầu trời tím lại

Võng dừa đưa sóng thở ngoài kia

Những ngọn đèn dầu tắt vội dưới màn sao

Đêm trong trẻo rộ lên tràng chó sủa

Những con bò  đập đuôi nhai lại cỏ

Mùi rơm nồng len lỏi giữa cơn mơ.

a. Bài thơ gợi ra những hình ảnh rất sống động về trẻ em. Hãy miêu tả một hình ảnh mà em thích nhất.

b. Tác giả quan sát buổi chiều tối và ban đêm ở vùng quê ven biển bằng những giác quan nào? Hãy nêu một hình ảnh hoặc chi tiết mà em thích trong bức tranh phong cảnh ấy.

Hướng dẫn giải:

a. Những hình ảnh mà em thích nhất là:

Tuổi thơ đứa bé da nâu

Tóc khét nắng màu râu bắp

Thả bò những ngọn đồi vòng quanh tiếng hát

Nắm cơm khoai ăn với cá chuồn

Chim bay phía vầng mây như đám cháy

-> Những hình ảnh đó gợi cho em nhớ lại lời ba kể về tuổi thơ nghèo khổ của ba ngày xưa, một cuộc sống vô cùng cơ cực, không được ăn no mặc ấm.

b. Buổi chiều tối và ban đêm ở vùng quê ven biển được nhà thơ tả bằng cảm nhận của nhiều giác quan:

+ Giác quan đầu tiên mà tác giả sử dụng để miêu tả cảnh buổi chiều tối và ban đêm ở một vùng quê còn nghèo khổ là giác quan thị giác (mắt) để thấy hoa xương rồng chói đỏ, những em bé da nâu tóc khét nắng màu râu bắp, chim bay phía vầng mây như đám cháy / võng dừa đưa sóng, những ngọn đèn bắt vội dưới màn sao, những con bò nhai cỏ...

- Bằng thính giác (tai) để nghe tiếng hét của những đứa trẻ thả bò / nghe thấy lời ru / nghe thấy tiếng đập đuôi của những con bò đang nhai lại cỏ.

- Bằng khứu giác (mũi) để ngửi thấy mùi rơm nồng len lỏi giữa cơn mơ.

Câu 5: Nghe thầy cô đọc, viết vào vở bài thơ Trẻ con ở Mĩ Sơn (Từ đầu đến Trẻ con là hạt gạo của trời):

Trẻ con ở Sơn Mỹ

Cho tôi nhập vào chân trời các em

Chân trời ngay trên cát

Sóng ồn ào phút giây nín bặt

Ôi biển thèm hóa được trẻ thơ

Tóc bết đầy nước mặn

Chúng ùa chạy mà không cần tới đích

Tay cầm cành củi khô

Vớt từ biển những vỏ ốc âm thanh

Mặt trời chảy trên bàn tay nhỏ xíu

Gió à à u u như ngàn cối xay xay lúa

Trẻ con là hạt gạo của trời.

Hướng dẫn giải:

Khi viết các em cần chú ý:

- Viết đúng chính tả.

- Đặt dấu câu phù hợp.

- Viết hoa tên riêng.

Câu 6: Dựa vào hiểu biết của em và những hình ảnh được gợi ra từ bài thơ Trẻ con ở Sơn Mỹ, hãy viết một đoạn văn khoảng 5 câu theo một trong các đề bài sau:

a. Tả một đám trẻ đang chơi đùa hoặc đang chăn trâu, chăn bò.

b. Tả một buổi chiều tối hoặc một đêm yên tĩnh ở vùng biển hoặc ở một làng quê.

Hướng dẫn giải:

a. Tả một đám trẻ đang chơi đùa hoặc đang chăn trâu, chăn bò:

Mỗi khi đi xa đến ngày em được về quê thì em vô cùng vui mừng và hạnh phúc, lòng em nôn nao rất lạ. Tuy nhiên, khi trở về quê hương, điều khiến em cảm thấy vui nhất là gặp gỡ đám bạn chăn trâu trong xóm. Mấy bạn ấy chỉ chừng bằng tuổi em. Ấy thế mà bạn nào bạn nấy da cũng đen nhẻm vì dãi nắng dầm sương. Cuộc sống nơi thôn quê nhọc nhằn và vất vả in hằn trên gương mặt của từng bạn. Chỉ có nụ cười là vẫn như vậy, tươi rói và rạng rỡ như ánh nắng ngày hạ. Em rất quý và thương các bạn, hè năm tới em sẽ lại xin bố được về quê thăm ông bà và gặp lại các bạn.

b. Tả một buổi chiều tối hoặc một đêm yên tĩnh ở vùng biển hoặc ở một làng quê:

Quê hương em rất yên bình và thơ mộng, tuy nhiên nơi đây có thời tiết hơi giá lạnh một chút, đặc biệt là những buổi chiều thì bầu trời thẫm dần, biển từ từ xám đen. Màn đêm bủa vây một cách chậm rãi, bắt đầu từ ngoài khơi xa rồi dần tiến về phía làng chài, chia đều đến từng con ngõ nhỏ cho đến khi bóng tối như một tấm lưới màu mực khổng lồ được ai đó thả xuống. Trong làng, ánh đèn đã được thắp lên, le lói qua từng bức vách. Tiếng củi cháy từ trong bếp vang lên tí tách. Lửa soi tỏ mặt người, soi tỏ bữa cơm chiều vừa dỡ xuống… Tiếng sóng biển từ xa rì rầm vọng lại. Nhà nào có tiếng trẻ khóc, có tiếng mẹ ru con khẽ vang lên… Đêm bình yên, bình yên gần như đến mức buồn tẻ cứ thế trôi đi. Thỉnh thoảng, con chó nhà ai như giật mình tỉnh giấc, sủa lên vài tiếng. Âm thanh nhanh chóng bị bóng đêm nuốt gọn.

2. Hoạt động ứng dụng

3. Tổng kết