Giải bài tập SGK Toán 6 Bài 17: Ước chung lớn nhất

Tìm ƯCLN của:

a) $56$ và $140$;                     b) $24, 84, 180$;

c) $60$ và $180$;                     d) $15$ và $19$.

Phương pháp giải

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Câu a: Phân tích ra thừa số nguyên tố:

$56 = 2^3. 7$;

$140 = 2^2. 5 . 7$

Các thừa số nguyên tố chung là 2; 7 (số mũ của 2 nhỏ nhất là 2; số mũ của 7 đều bằng 1).

Câu b: Ta có  $24 = 2^3. 3$;

$84 = 2^2. 3 . 7$;

$180 = 2^2. 3^2. 5$.

Vậy $ƯCLN (24, 84, 180) =  2^2. 3 = 12$.

Câu c: Vì $180$ $\vdots$ $60$ nên $ƯCLN (60, 180) = 60$;

Câu d: $15=3.5$

$19=19$ 

Vì $15;19$ không có thừa số nguyên tố chung nên $ƯCLN (15, 19) = 1$.

Tìm $ƯCLN$ của

a) $16, 80, 176$;                    b) $18, 30, 77$.

Phương pháp giải

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Câu a: Ta có

$16 = 2^4 ; \,\,    80 = 2^4.5 ; \,\,    176 = 2^4.11$ 

$⇒$ ƯCLN$(16, 80, 176) = 2^4 = 16.$

Câu b: Ta có

$18 = 2 . 3^2$;

$30 = 2 . 3 . 5$; 

$77 = 7 . 11$.

Do đó $18 , 30, 77$ không có thừa số nguyên tố nào chung.

Vậy $ƯCLN (18, 30, 77) = 1$.

Có hai số nguyên tố cùng nhau nào mà cả hai đều là hợp số không?

Phương pháp giải

Hai số là hai số nguyên tố cùng nhau khi và chỉ khi ƯCLN của chúng bằng 1

Hướng dẫn giải

Có hai số nguyên tố cùng nhau mà cả hai đều là hợp số. 

Ví dụ 1: $4$ và $9$ là những hợp số.

Ta có $4 = 2^2; 9 = 3^2$ nên $4$ và $9$ không có thừa số nguyên tố nào chung.

Suy ra $ƯCLN (4, 9) = 1$ nghĩa là $4$ và $9$ là hai số nguyên tố cùng nhau. 

Ví dụ 2: $16$ và $21$ là những hợp số.

Ta có $16 = 2^4; 21 = 3.7$ nên $16$ và $21$ không có thừa số nguyên tố nào chung.

Suy ra $ƯCLN (16, 21) = 1$ nghĩa là $16$ và $21$ là hai số nguyên tố cùng nhau.

Tìm $ƯCLN$ rồi tìm các ước chung của:

a) $16$ và $24$          

b) $180$ và $234$            

c) $60, 90, 135$

Phương pháp giải

- Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

- Muốn tìm ƯC thông qua tìm ƯCLN ta tìm ước của ƯCLN là được

Hướng dẫn giải

Câu a: $16=2^4$ 

$24=2^3.3$

$ƯCLN (16, 24) =2^3= 8$,

$ƯC (16, 24)=Ư(8) =\left\{1; 2; 4; 8\right\}$;

Câu b: $180 = 2^2.  3^2. 5$;

$234 = 2 . 3^2. 13$;

$ƯCLN (180, 234) = 2 .  3^2= 18$, $ƯC (180, 234)=Ư(18) =\left\{1; 2; 3; 6; 9; 18\right\}$;

Câu c: $60 = 2^2.  3 . 5$;

$90 = 2 . 3^2. 5$;

$135 = 3^3. 5$.

Do đó

$ƯCLN (60, 90, 135) = 3 . 5 = 15$; $ƯC (60, 90, 135)=Ư(15)= \left\{1; 3; 5; 15\right\}$.

Tìm số tự nhiên $a$ lớn nhất, biết rằng $420$ $\vdots$ $a$ và $700$ $\vdots$ $a$.

Phương pháp giải

Ta đi tìm ƯCLN của 2 số 420 và 700

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Theo đầu bài

$420$ $\vdots$ $a$ nên $a$ là ước của $420$.

$700$ $\vdots$ $a$ nên $a$ là ước của $700$. 

Do đó $a\in$ƯC $(420,700)$ 

Mặt khác, theo đầu bài $a$ lớn nhất nên $a=$ƯCLN$(420,700)$

Ta có

$\eqalign{ & 420 = {2^2}.3.5.7 \cr & 700 = {2^2}{.5^2}.7 \cr}$

$Ư CLN(420,700)=2^2.5.7=140$

Vậy $a=140$

Tìm các ước chung lớn hơn $20$ của $144$ và $192$.

Phương pháp giải

- Muốn tìm ƯC thông qua tìm ƯCLN ta tìm ước của ƯCLN của 2 hay nhiều số là được.

- Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Ta có: 

$144=2^4.3^2$

$192=2^6.3$

Nên $ƯCLN (144, 192)=2^4.3=48$

Suy ra $ƯC (144, 192)=Ư(48)$$={\rm{\{ }}1;2;3;4;6;8;12;16;24;48\}$

Vậy các ước chung lớn hơn $20$ của $144$ và $192$ là $24;48$.

Lan có một tấm bìa hình chữ nhật kích thước $75cm$ và $105cm$. Lan muốn cắt tấm bìa thành các mảnh nhỏ hình vuông bằng nhau sao cho tấm bìa được cắt hết, không còn thừa mảnh nào. Tính độ dài lớn nhất của cạnh hình vuông (số đo cạnh của hình vuông nhỏ là một số tự nhiên với đơn vị là xentimét).

Phương pháp giải

Ta đưa về bài toán tìm $ƯCLN (75,105)$

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Để cắt hết tấm bìa thành những hình vuông bằng nhau thì độ dài cạnh hình vuông phải là một ước chung của chiều rộng và chiều dài của tấm bìa. 

Hay cạnh hình vuông phải là một trong các $ƯC(75 ; 105).$

Do đó muốn cho cạnh hình vuông là lớn nhất thì độ dài của cạnh phải là $ƯCLN (75, 105)$.

Vì $75 = 3 . 5^2; 105 = 3 . 5 . 7$ nên $ƯCLN (75, 105) =3.5= 15$.

Vậy độ dài lớn nhất của cạnh hình vuông là $15cm$. 

Tìm số tự nhiên $x$, biết rằng $112$ $\vdots$ $x$, $140$ $\vdots$ $x$ và $10 < x < 20$.

Phương pháp giải

Theo đề bài thì x chính là ước chung của 2 số 112 và 140. 

Ta tìm ước chung của 2 số này thông qua tìm ước của ƯCLN của 2 số này

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Theo đầu bài $112$ $\vdots$ $x$, $140$ $\vdots$ $x$ do đó $x$ là một ước chung của $112$ và $140$.

Ta đi tìm $ƯC (112, 140)$ thông qua $ƯCLN (112, 140)$

Ta có: $112 = 2^4.  7$; 

$140 = 2^2. 5 .  7$

Suy ra $ƯCLN (112, 140) = 2^2.  7 = 28$.

Do đó: $ƯC (112, 140)=Ư(28)$$=\left\{ {1;2;4;7;14;28} \right\}$.

Theo đầu bài $10 < x < 20$ nên $x=14$.

Vậy $x = 14$. 

Mai và Lan mỗi người mua cho tổ mình một số hộp bút chì màu. Mai mua $28$ bút, Lan mua $36$ bút. Số bút trong các hộp bút đều bằng nhau và số bút trong mỗi hộp lớn hơn $2$.

a) Gọi số bút trong mỗi hộp là $a$. Tìm quan hệ giữa số $a$ với mỗi số $28, 36, 2$.

b) Tìm số $a$ nói trên.

c) Hỏi Mai mua bao nhiêu hộp bút chì màu ? Lan mua bao nhiêu hộp bút chì màu ?

Phương pháp giải

a)  Nếu b chia hết cho a thì a là ước của b

b) Tìm ước chung thông qua ước chung lớn nhất

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm.

Hướng dẫn giải

Câu a: Số bút trong mỗi hộp là $a$ bút nên số bút Mai mua là bội của $a$ hay $a$ là một ước của $28$.

Tương tự, Lan đã mua $36$ bút nên $a$ cũng là một ước của $36$.

Hơn nữa, số bút trong mỗi hộp lớn hơn $2$ nên $a > 2$.

Câu b: Theo câu a) thì $a$ là một ước chung của $28$ và $36$, đồng thời $a>2.$ 

Ta có:

$28 = 2^2.  7$, 

$36 = 2^2.  3^2$. 

$ƯCLN (28, 36) = 2^2= 4$.

Do đó $ƯC (28, 36)=Ư(4) = \left\{1; 2; 4\right\}$.

Vì $a>2$ nên $a = 4$.

Câu c: Gọi số hộp bút Mai đã mua là $x,$ ta có: $4 . x = 28$ nên $x = 28 : 4 = 7$.

Gọi số hộp bút Lan đã mua là $y$, ta có $4 . y = 36$. Do đó $y = 36 : 4 = 9$.

Vậy Mai đã mua $7$ hộp, Lan đã mua $9$ hộp.

Đội văn nghệ của một trường có $48$ nam và $72$ nữ về một huyện để biểu diễn. Muốn phục vụ đồng thời tại nhiều địa điểm, đội dự định chia thành các tổ gồm cả nam và nữ, số nam được chia đều vào các tổ, số nữ cũng vậy. Có thể chia được nhiều nhất thành bao nhiêu tổ?

Khi đó mỗi tổ có bao nhiêu nam, bao nhiêu nữ? 

Phương pháp giải

Số tổ chính là ƯCLN của 48 và 72.

Muốn tìm ƯCLN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước như sau:

Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố.

Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung.

Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ nhỏ nhất của nó. Tích đó là ƯCLN phải tìm

Hướng dẫn giải

Theo đề bài số nam và số nữ phải được chia đều vào các tổ do đó số nam phải là ước của $48$, số nữ phải là ước của $72$

Mỗi tổ phải bao gồm cả nam và nữ do đó số tổ được chia là ước chung của $48$ và $72$. Do đó để số tổ chia được nhiều nhất thì số tổ được chia phải là $ƯCLN (48, 72)$

Ta có

$48 = 2^4.  3$

$72 = 2^3. 3^2$ 

$ƯCLN (48, 72) = 2^3. 3 = 24$.

Vậy có thể chia nhiều nhất thành $24$ tổ.

Khi đó mỗi tổ có $48: 24 =2$ nam và $72: 24 = 3$ nữ.